Pranjali Prabha (10-08-2018)

ఓం శ్రీ రామ్ - శ్రీ మాత్రే నమ: - శ్రీ కృష్ణాయనమ:

అన్ధనం - ఆరోగ్యం - ఆధ్యాత్మికం 

2) శ్లోకం 

పూతాత్మా పరమాత్మా చ ముక్తానాం పరమాగతిః! 
అవ్యయః పురుష స్సాక్షీ క్షేత్రజ్ఞో క్షర ఏవచ !! 

15) సాక్షీ ఓం సాక్షిణేనమః 

సర్వమునూ ౘూౘుౘుండు వాడని భావము. భగవానుడు ప్రతి మానవుని హృదయక్షేత్రము నందుందురు. అందు జరుగుతున్న శారీరక, మానసిక, కాయిక సకల కార్యకలాపములను 
ౘూౘుౘుండు ను. సూర్యుడు అన్ని వస్తువుల యందునూ ౘక్కగా ప్రకాశింౘుౘున్ననూ ఆయా వస్తువుల గుణదోషములతో సంబంధము లేని వాడయినట్లు ఆత్మ సర్వమునూ ౘూౘుౘున్ననూ 
ఆయా కర్మల గుణదోషములతో సంబంధము లేకయే యుండును. కనుక ఆత్మసాక్షియని చెప్పబడును. 

ధర్మమార్గమున ప్రవర్తింపవలెనని ఈ నామము బోధింౘుౘున్నది. ఇతరులెవ్వరూ ౘూౘుటలేదని ధర్మవిరుద్ధ కార్యములలో రహస్య ముగా ప్రవర్తింౘుౘున్ననూ ఆత్మసాక్షియై 
సర్వమునూ గ్రహింౘుౘునే యున్నదను జ్ఞానముగలిగి ప్రవర్తింపవలెనని ఈ నామముయొక్క ప్రబోధమైయున్నది. 

16) క్షేత్రజ్ఞః ఓం క్షేత్రజ్ఞాయనమః 

ఈ శరీరమునకు క్షేత్రమని పేరు. (గీత అ13_2) 

ఈ శరీరము శుభాశుభ కర్మములవలన కలుగుౘున్న ది. ప్రతి క్షేత్రమునందునూ క్షేత్రజ్ఞుడగు పరమాత్మ విలసిల్లుౘుండును. (గీత 13_2)

 క్షేత్ర ములు నశింౘుౘున్ననూ క్షేత్రజ్ఞుడు నశింపడు. క్షేత్రమునకు క్షేత్రజ్ఞునకు గల భేదములను గుర్తించి గ్రహింౘుటయే జ్ఞానమని చెప్పబడును (గీత అ13_3) 

క్షేత్రజ్ఞుడగు పరమాత్మ ను గుర్తింౘుటయే జీవిత పరమలక్ష్యము. ఈ లక్ష్యసాధనమునే ఈ 
నామము బోధింౘుౘున్నది. 

17) అక్షరః ఓం అక్షరాయనమః 

అక్షరుడనగా నాశనములేని పరమాత్మ యని భావము. సర్వమునూ నశించిననూ నాశనము లేనిది పరబ్రహ్మము అక్షరంబ్రహ్మ పరమం అని గీతావచనము. (అ 8_3) 

శ్లోకం:- 

నైనం ఛిందంతి శస్త్రాణి నైనందహతి పావకః ! 
న చైనం క్లేదయంత్యాపో న శోషయతి మారుతః !! 

ఆత్మ శస్త్రములచేత ఛేదింపబడునది కాదు అగ్నిచేత దహింపబడునది కాదు. జలములచేత తడుపబడునది కాదు, వాయువుచేత శోషింపబడునది కాదు. కావున ఆత్మ అక్షరః అను దివ్యనామముతో శ్రీహరి గానముచేయబడును. అట్టి అక్షర పరబ్రహ్మము నీవేయని ఈ నామము మరల బోధింౘుౘున్నది. 

ఈ శ్లోకమునందు " ఏవచ " అను పదము ఆ. ప్రయోగములచేత 16వ నామమగు "క్షేత్రజ్ఞుడను" నామమును 17వ. నామమగు " అక్షరుడను" నామము ను రెండునూ ఒక్కటియే యని గ్రహింప వలయును.

--((**))--

ఛందశ్శాస్త్రం..42..12/7/2015 ఉప జాతులు 

ఉప జాతులు వాటి స్వరూపాలు,,,, 

1.ఆట వెలది.,, 

a)1......3.....పాదాలు 3 సూర్య గణములు 2..ఇంద్ర గణములుండును 
2......4.......పాదాలు 5 సూర్య గణములుండును 
(రెండు పాదములు కలిపి 10 గణములుండును) 
b) ప్రతి పాదము నాలుగవ గణము ప్రథమాక్షరము యతి స్థానము ,,,యతికి బదులుగా ప్రాస యతి కూడ వాడ వచ్చు,, 
c)...ప్రాస నియమము లేదు,,, 
d).. అక్షర నియతి లేదు... 

ఆ.వె 
పాము కుండు విషము *పడగ కోరలయందు 
మనిషి కెల్ల విషము *మహిని జూడ 
నదుపులేని నోట *నలుసు మాటలు జారు 
వినుము జ్యోతి మాట *వెలుగు బాట .. 

(శ్రీమతి Nagajyothi Ramna Susarla ...,,ముఖపుస్తకం) 

గణ విభజన 
సూర్య--సూర్య--సూర్య----ఇంద్ర--------ఇంద్ర 
U |--------U |-------| | |--- ----| | | U------| | U | 
పాము--కుండు--విషము--పడగకో--రలయందు 
సూర్య-సూర్య--సూర్య--సూర్య---సూర్య 
| | |------U |-------| | |----- -- | | |--------U | 
మనిషి--యెల్ల--విషము--మహిని--జూడ 
సూర్య-సూర్య-సూర్య-ఇంద్ర-----ఇంద్ర 
| | |-------U |----U |----- | | | U--------| | U | 
నదుపు--లేని--నోట--నలుసుమా--టలుజారు 
సూర్య సూర్య సూర్య సూర్య సూర్య 
| | | U | U | | | | U | 
వినుము.--జ్యోతి--మాట--వెలుగు--బాట 

అ,వె 
ప్రాణ కోటి యెపుడు *ప్రకృతి వశముననె 
ఉద్భవించు చుండు *నూపిరొదులు 
పరిమితంబు నిదియు *ప్రాణులకే గాని 
ధాత యెచటి కెపుడు *తరలి పోడు!! 

(శ్రీ PVR Gopinath....ముఖపుస్తకము) 

సూర్య-సూర్య--సూర్య-- ఇంద్ర - ఇంద్ర 
U |-- U |-- | | |-- | | | |--- | | | | 
ప్రాణ -కోటి -యెపుడు--ప్రకృతివ -శముననె 
సూర్య-సూర్య -సూర్య- సూర్య-సూర్య 
U |--- U |--- U |---- U |------- -| | | 
ఉద్భ--వించు--చుండు--యూపి--రొదులు 
సూర్య---సూర్య--సూర్య--ఇంద్ర--ఇంద్ర 
| | |--- U |--- | | |--- ---- U | |-------UU | 
పరిమి--తంబు--నిదియు--ప్రాణుల--కేగాని 
సూర్య--సూర్య--సూర్య--సూర్య--సూర్య 
U |--- --| | |--------| | |-------| | |------U | 
ధాత--యెచటి--కెపుడు--తరలి--పోడు 

పై రెండు పద్యములు...ఆట వెలది నియమములన్నీ పాటింపబడి ఆటవెలదికి ఉదాహరణలు గానిలచినవి.. 

( శ్రీమతి నాగజ్యోతి రమణ సుసర్ల....శ్రీ గోపినాథ్ పిన్నలి గార్లకు థన్యవాదములు) 

2..తేటగీతి.,, 

a)..ఒక సూర్యగణము.,,2 ఇంద్ర గణాలు 2 సూర్య గణాలు ఏపాదానికాపాదం 5 గణాలుంటాయి,,, 
b)..ప్రతి పాదానికి నాలుగవ గణం ప్రధమాక్షరము యతి స్థానము.,,ప్రాసయతి కూడ వాడ వచ్చు, 
c)..ప్రాస నియమము లేదు 
d)..అక్షర నియతి కూడ లేదు 

ఉదాహరణకు 
పాల్కడలి పుత్రికాస్తన పద్మసరసిఁ 
దిరుగు రాజ హంసవు నిను స్మరణఁజేయు 
నెదల వసియించి రహిమించు నదయ మూర్తి 
పాహి లక్ష్మీనృసింహ కృపా విభూష 

పైన ఉదహరించిన పద్యమును గణ విభజన చేసి చూసిన యెడల,,,, 

గణ విభజన 
సూర్య -ఇంద్ర - ఇంద్ర -సూర్య- సూర్య 
U | | | U | U | | U | | | | 
పాల్క -డలిపుత్రి -కాస్తన- పద్మ- సరసిఁ 
సూర్య -ఇంద్ర -ఇంద్ర -సూర్య - సూర్య 
| | | U | U | | | U | | | U | 
దిరుగు -రాజహం -సవునిను -స్మరణఁ -జేయు 
సూర్య ఇంద్ర ఇంద్ర సూర్య సూర్య 
| | | | | U | | | U | | | | U | 
నెదల -వసియించి -రహిమించు- నదయ -మూర్తి 
సూర్య -ఇంద్ర -ఇంద్ర -సూర్య -సూర్య 
U | U U | U | | U | U | 
పాహి -లక్ష్మీనృ -సింహకృ -పావి -భూష 

తే.గీ 
సగము మేనయ్యె పార్వతి శంకరునకు 
వదనమందున తావిచ్చె వాణిపతికి 
జలనిధి సుతతాసతియయై చక్కగ ముర 
హరుని వక్షస్థలమ్మున నమరె లక్ష్మి 

( శ్రీమతి Dr.Umadevi Balluri...,,ముఖపుస్తకము) 

గణ విభజన చేసి చూసినచో..,... 

సూర్య-----ఇంద్ర------ఇంద్ర----సూర్య--సూర్య 
| | |---------U U |-------U | |-----U |-----| | | 
సగము--మేనయ్యె--పార్వతి--శంక--రునకు 
సూర్య--ఇంద్ర ఇంద్ర సూర్య సూర్య 
| | |--------U | -----|UU ------|U |--------| | | 
వదన--మందు నతావి --చ్చెవాణి--పతికి సూర్యఇంద్రఇంద్రసూర్యసూర్య 
| | |--------| | | U--------| | | U------------U |-----| | | 
జలని--ధిసుతతా---సతియయై--చక్క-గముర 
సూర్య -- ఇంద్ర----ఇంద్ర----సూర్య--సూర్య 
| | |--------UU|------U||-----------| | |------U | 
హరుని--వక్షస్థ---లమ్మున--నమరె--ల క్ష్మి 

(శ్రీమతి డా"ఉమాదేవి బల్లూరి గార్కి థన్యవాదములు) 

పై పద్యములు రెండు ప్రతి పాదము నందు ఒక సూర్యగణము రెండు ఇంద్ర గణములు రెండు సూర్య గణములు వచ్చి..తేటగీతి నియమములు పాటింపబడి 
తేటగీతి పద్యమునకు ఉదాహరణలు గా నిలిచినవి......,,,,, 

సశేషం......రేపుకలుద్దాం ...,,