ప్రాంజలి ప్రభ 

సేకరణ : మల్లాప్రగడ శ్రీదేవి  రామకృష్ణ 

క: కేసరి కేసరి నడుమిల

కేసరి కటి ,వళులు యలలకే సరి , చెలిప

ల్కేసరి పోల్చగ నవసుధ

కేసరి ,పొగడంగ వాసుకే సరి దీనిన్!

చాటుపద్యం-- అజ్ఙాత కర్తృకం .


పలుకుల చెలి రసనాగ్రం మీద నీట్యంచేస్తూంటే కవితా హృదయాలు పరవసించి యెన్ని చమత్కారాలు ఆవిష్కరిస్తాయో చెప్పతరంగాదు. సురుచిర చమత్కార భాసురమైన యీపద్యం ఆకోవకు చెందినదే!

ఒకానొక అతివ యందాలను వర్ణించే యీపద్యంలో ' కేసరి ' యనేపదంతో కవి చక్కని చమత్కారాన్ని ఆవిష్కరించాడు. యీపద్యంలో కేసరి యనేపదాన్ని యేడుమార్లు ఉపయోగించి కవి యమకాలంకారాన్ని బహు తమకంగా వాడి
వివిధార్ధాలను సాధించాడు. ఇది కవిప్రతిభకు నిదర్శనం.

ఇంతకీ యీపద్యంలో యేముంది?

1 కేసరికే సరి నడుము-- ఈమె నడుము సింహం నడుముతో సమానం.

2 ఇలకేసరి కటి-- కటి భాగం భూమితో సమానం.

3 వళులు అలలకే సరి- పొట్టమీద ముడుతలు అలలతో సమానం.

4 చెలిపలుకే నవసుధకే సరి-- ఆమెమాట అమృత తో సమానం.

5పొగడంగా వాసుకేసరి-- పొగడటానికి సర్పరాజు వాసుకే తగును.

భావ: ఈమె నడుము సింహం నడుము వంటిది. (సింహం నడుముతోపోలిక కవిసమయం) కటిభాగం విశాలమై భూమికి సరిపోతుంది.( కటికి భూమిపోలిక కవి సమయం ) వళులు (పొట్టమీది ముడుతలు) అలల కు సరిపోతాయి. ఈమెమాటలు తియ్యనైన అమృతంతో సమానం. ఇంత సుందరాంగిని పొగడాలంటే యెవరితరం? ఆసర్పరాజు వాసుకే సరిపోతాడు.అని భావం.

ఇలా కేసరి యనేపదం విరుపుతో యింత చమత్కారం ఇక్కడ విరిసింది.ఆయువతి యందం అతిలోక మనోహరంగా
ఆవిష్కృత మైనది.

స్వస్తి!

--చతుర సౌజన్యంతో

ప్రాంజలి ప్రభ 

సేకరణ : మల్లాప్రగడ రామకృష్ణ 

"కాశీ (వారణాశి)"

           "కాశీ" అంటే ప్రకాశము, వెలుగు, తేజస్సు, కాంతి అని అర్ధాలు. ద్వాదశ జ్యోతిర్లింగాలలో కాశీలో ఉన్న "విశ్వనాథ లింగము" అత్యుత్తమైనదిగా భక్తుల అభిప్రాయము. మూడు రాత్రులు, 3 పగళ్ళు నగరం దాటకుండా కాశీలో ఉంటే "రాజసూయ యాగం + అశ్వమేధ యాగం" చేసిన ఫలితం వస్తుంది. కాశీ నగరం ద్వాదశ నామాలతో ప్రసిద్ధి చెందినది. అవి: "కాశీ, వారణాశీ, బెనారస్, శివపురి, క్షేత్రపురి, త్రిపురారి, రాజనగరి, ఆనందకాననం, గౌరీముఖి, అవిముక్తి, మోక్షపురి, జ్ఞానపురి."

       

        కాశీలోని "మణికర్ణిక తీర్ధం"లో స్నానం చేస్తే "యజ్ఞం" చేసిన ఫలితం వస్తుంది. పంచమాధవ క్షేత్రాలలో ఒకటైన "భిందుమాధవుడు" కాశీలోనే ఉన్నాడు. అస్సీఘాట్ దగ్గర ఉన్న "లోలార్క్ కుండ్"లో సూర్య భగవానుడు ఉన్నాడు. లోలార్క్ కుండ్ లో ఎర్ర చందనం, ఎర్ర పువ్వులు వేసి నమస్కారం చేయాలి, ఆరోగ్యం బాగుంటుంది.

       

         కాశీలోని "అన్నపూర్ణ" అమ్మవారి చేతిలో అన్నపు భాండము, గరిటె ఉంటాయి. ఇక్కడ "విశాలాక్షి" అమ్మవారు త్రిశక్తి పీఠాలు (కంచి కామాక్షి, మధుర మీనాక్షి, కాశీ విశాలాక్షి)లో ఒకటిగా, అష్టాదశ పీఠాలలో ఒకటిగా, అష్టశత శక్తులు (108 శక్తి పీఠాలు)లో ఒకటిగా ప్రసిద్ధి చెందినది. 

         

          సత్యహరిశ్చంద్రుడు తన సత్యవాక్ శబ్ధమును నిరూపించుకున్నది ఇక్కడే (హరిశ్చంద్ర ఘాట్ వద్ద). తులసీదాసు రామాయణాన్ని (శ్రీరామచరిత మానస్) వ్రాసినది ఇక్కడే. 

     

     జగద్గురువులు శ్రీఆదిశంకరరాచార్యులు ఇలా అంటారు "ఆనందమునకు మూలానందమైన ఆనందకాననం (కాశీ)లో నివశిస్తూ, పాపాలను తుంచివేసే, అనాధలకు నాధుడైన కాశీనాధుడు విశ్వనాధుడిని శరణు వేడుకుంటున్నాను" అన్నారు. భజగోవిందంలో జగద్గురువులు గంగానది గురించి "గంగాజల లవ కణికా పీతా" అంటూ గంగమ్మ నీరు ఒక్క చుక్క తాగినా, యముడి వద్దకు వెళ్ళాల్సిన పని ఉండదంటారు.

      

       కాశీలోని ఘాట్లు మొత్తం 365, అందులో ముఖ్యమైనవి 64 ఘాట్లు. వాటిలోనూ ముఖ్యంగా స్నానం చేయవలసినవి 5 ఘాట్లు అని పెద్దలు చెబుతారు, అవి: 1)అస్సీ ఘాట్, 2)కేదార్ ఘాట్, 3)దశాశ్వమేధఘాట్, 4)మణికర్ణిక ఘాట్, 5)పంచగంగ ఘాట్. వీటన్నింటిలో అతి ముఖ్యమైనది "మణికర్ణిక". ఈ మణికర్ణక ఘాట్లో మధ్యాహ్నం12 గంటలకు దేవతలు అందరూ వచ్చి స్నానం చేస్తారని ప్రసిద్ధి. ఆ సమయంలో మణికర్ణిక స్థవం చదివి స్నానం చేయాలి.

      

        కాశీలో మరణించిన ప్రతి జీవికి విశ్వనాధుడు దర్శనం ఇచ్చి, వారి కుడి చెవిలో "తారకమంత్రం" చెప్పి, మోక్షం ప్రసాదిస్తాడు! "కాశ్యాస్తు మరణాన్ ముక్తిః" అని శాస్త్రవచనం. అందుకే కాశీలో మరణించిన ప్రతి జీవి కుడిచెవి పైకి లేచి ఉంటుంది! అందుకోసం చాలామంది జీవిత అంత్యకాలం కాశీలో గడపడానికి వెళుతూ ఉంటారు. దీనినే 'కాశీవాసం' అంటారు. అటువంటి వారికి వసతిని కల్పించే వాటిలో ముఖ్యమైనవి "కాశీలాభ్  ముక్తిభవన్, ముముక్షు భవన్, గంగాలాభ్ భవన్".

          కాశీలో ప్రవేశించిన జీవియొక్క పాపాల చిట్టా చిత్రగుప్తుని వద్ద నుండి మాయమై కాలభైరవుని వద్దకు చేరుతుంది. డుండిగణపతి, కాలభైరవుడు పరిశీలించి, యమయాతన కంటే 32 రెట్ల అధిక శిక్షలను విధించి, మరుజన్మ లేకుండా చేస్తాడు కాబట్టే, కాలభైరవ దర్శనం తరువాత పూజారులు వీపుపై కర్రతో కొట్టి, దర్శించినవారు కాశీ దాటి వెళ్ళిపోయినా పాపాలు అంటకుండా, రక్షగా నల్లని కాశీదారం కడతారు!

     క్షేత్రపాలకుడైన "కాలభైరవుడు"ని తప్పకుండా దర్శించుకోవాలి. ఈయన మరో పేరు 'క్రోదభైరవ దేవుడు'. ఈయన అనుమతి లేకుండా మనం కాశీ క్షేత్రంలో అడుగుపెట్టలేము. "సాక్షి గణపతి'ని దర్శించుకోవాలి. గంగా హారతి ప్రపంచ ప్రసిద్ధి పొందినది.

శ్రీవిశ్వనాధుని హారతి (ఉ.3గం.కు) సేవకు ₹251, అభిషేకం ₹140 చెల్లించాలి. అన్నపూర్ణమ్మ కుంకుమ పూజకు ₹350 చెల్లించాలి. 

"ఎంతో పుణ్యం ఉంటే కానీ కాశీ క్షేత్రంలో అడుగుపెట్టలేము"

"గంగా తరంగ కమనీయ జటాకలాపం,

 గౌరీ నిరంతర విభూషిత వామభాగమ్,

 నారాయణప్రియ మనంగ మదాపహారం,

 వారణాసీ పుర పతిం భజ విశ్వనాథం"

"భగవంతుడి నామాన్ని జపించడమే జపయజ్ఞం"

                                   -- జపయజ్ఞ సమితి

"ఓం నమఃశివాయ"

"ఓం నమఃశివాయ"

"ఓం నమఃశివాయ"

--((***))--

--((***))--

టోల్ గేట్లలో మీరు అందుకున్న రశీదులతో మీరు ఏమి చేస్తారు?

ఇక్కడ మీరు తెలుసుకోవలసినది.

జాతీయ రహదారుల రహదారులపై మీ ప్రయాణ సమయంలో మీకు లభించే రశీదులు టోల్ గేట్లను దాటడానికి మాత్రమే పరిమితం కాదు.

  అప్పుడు ఇంకేముంది?
1. మెడికల్ ఎమర్జెన్సీ సమయంలో మీరు రశీదు యొక్క మరొక వైపు ఇచ్చిన ఫోన్ నంబర్‌కు కాల్ చేయవచ్చు. మీ కాల్ వచ్చిన 10 నిమిషాల్లో అంబులెన్స్ వస్తుంది.

2. మీ వాహనానికి కొంత సమస్య ఉంటే మీ చక్రం పంక్చర్ అయింది, మీరు అక్కడ పేర్కొన్న ఇతర నంబర్‌కు కాల్ చేయవచ్చు మరియు మీకు 10 నిమిషాల్లో సహాయం లభిస్తుంది.

3. మీరు ఇంధనం అయిపోతుంటే మీకు 5 లేదా 10 లీటర్ల పెట్రోల్ లేదా డీజిల్ సరఫరా చేయబడుతుంది. మీరు సరఫరా చేసిన ఇంధనం కోసం వాటిని చెల్లించి పొందవచ్చు.

టోల్ గేట్ల వద్ద మీరు చెల్లించే డబ్బులో ఈ సేవలన్నీ చేర్చబడ్డాయి. చాలా మందికి ఈ సమాచారం లేదు మరియు అలాంటి పరిస్థితులలో మనం నొప్పిని అనుభవించాల్సిన అవసరం లేదు.

,.....

pranali prabha

            

--(())--

  చిర్రు బుర్ర లాడకురా మావా
కొంగు చాటు అందాలను చూపిస్తా రారా

కస్సు బుస్సు లాడకురా మావా
కోక చాటు అందాలను చూపిస్తా రారా

కూ చిక్ ముక్ రైలులా కూయకురా మావా
ఉన్నదంతా పంచాలని
ఉంటాను రారా

నీటిలో కప్పలా బెక బెక లాడకురా మావా
సందు చూసుకొని సుఖం
ఇస్తాను రారా

ఆటు పోటు సరసాలు ఆడకరా మావా
నవ్వుల మద్య పువ్వు అందుకుందానివి రారా

--(())--





*షుగర్ అంటే ఏమిటి?!*
_________________________
*మొదటి చక్కెర మిల్లును 1868 లో బ్రిటిష్ వారు భారతదేశంలో స్థాపించారు.*  *"ఈ చక్కెర మిల్లును స్థాపించడానికి ముందు, భారతీయ ప్రజలు స్వచ్ఛమైన స్థానిక బెల్లం తినేవారు, అందువల్ల వారు ఎప్పుడూ అనారోగ్యానికి గురికావడం లేదు."*

చక్కెర అనేది ఒక రకమైన విషం, ఇది అనేక వ్యాధులకు కారణమని నిరూపించబడింది. దీన్ని వివరంగా తెలియజేయడమైనది...
ⓐⓡⓐ

(1) - చక్కెర తయారీ ప్రక్రియలో ఉపయోగించే ప్రధాన పదార్థం సల్ఫర్. బాణసంచా తయారీలో ఉపయోగించే మసాలా సల్ఫర్!


(2) - సల్ఫర్ చాలా భారీ రసాయన మూలకం. అది మానవ శరీరంలోకి వెళ్ళిన తర్వాత, దాన్ని బయటకు తీయడం అసాధ్యం అవుతుంది.


(3) - చక్కెర చెడు కొలెస్ట్రాల్ స్థాయిని పెంచుతుంది, దీనివల్ల గుండెపోటు వస్తుంది.


(4) - చక్కెర శరీర బరువును అధికంగా పెంచుతుంది, దీనివల్ల es బకాయం వస్తుంది.


(5) - చక్కెర రక్తపోటును పెంచుతుంది.


(6) - మెదడు దాడికి చక్కెర ప్రధాన కారణమని నిరూపించబడింది.


(7) - ఆధునిక వైద్య శాస్త్రం చక్కెరలో తీపి రుచిని సుక్రోజ్‌గా గుర్తిస్తుంది. సుక్రోజ్ మానవులకు మరియు జంతువులకు జీర్ణించుకోవడం కష్టం.


(8) - చక్కెర తయారీ ప్రక్రియలో ఇరవై మూడు హానికరమైన రసాయనాలను ఉపయోగిస్తారు.


(9) - డయాబెటిస్‌కు ప్రధాన కారణం చక్కెర.


(10) - కడుపు పుండుకు చక్కెర ప్రధాన కారణం.


(11) - శరీరంలో ట్రైగ్లిజరైడ్స్ పెరుగుదల చక్కెర వల్ల వస్తుంది.


(12) - పక్షవాతం రావడానికి చక్కెర ప్రధాన కారణం.


(13)  సాధ్యమైనంతవరకు, చక్కెరను వదిలివేసి, స్వచ్ఛమైన బెల్లం తినడం ప్రారంభించండి.

*దయచేసి  ఆరోగ్యాన్ని కాపాడుకోవడానికి మీ స్నేహితులు, బంధువులు మరియు సమూహాలలో ఈ సమాచారాన్ని వ్యాప్తి చేయండి.* ...

*షుగర్ కు NO చెప్పండి..*

సాలభంజికకధలు
 - 1

--------------------

"32 సాలభంజికలు 32 కథలు" చెప్పి భోజరాజుని సింహాసనాన్ని అధిష్టించకుండా అడ్డుకున్నాయని చెప్పుకన్నాం కదా? ఐతే వాటిలో ఒక కథ ఇప్పుడు చెప్పుకుందాం.

విక్రమార్కుడు ఒకనాడు నిండు కొలువులో సభ తీరి ఉన్న సమయంలో అక్కడికి ఒక కవీంద్రుడు వచ్చాడు. అతడు మహా పండితుడు, సకల భాషా కోవిదుడు, సంస్కృత ప్రాకృత చతుర్విధ భాషా విశారదుడు. అందువల్ల మన విక్రమార్కుడిని నాలుగు భాషల్లో దీవించి ఆసనం మీద కూర్చుని, తనని తాను పరిచయం చేసుకున్నాడు. అదెలా అంటే?

ఓ రాజేంద్రా! నా పేరులో ఆరు అక్షరాలుంటాయి. అందులో మొదటి అక్షరం తీసివేస్తే నేను "అశ్వవేదినౌతాను"

రెండక్షరాలు వదిలిపెడితే "నాట్యకర్తనౌతాను"

మూడక్షరాలు తీసేస్తే "గతవిదుడనౌతాను"

నాలుగక్షరాలు విడిచి పెడితె "నేర్పరినౌతాను"

ఐదు అక్షరాలు వదిలిపెడితే "బుధుడనౌతాను"

అన్ని అక్షరాలు కలిపి చదివితే "బుద్ధిబలమున్న వాడినౌతాను"

ఇది కేవలం నేతిబీరకాయ చందాన చెప్పటం కాదు, నువ్వు అన్ని విద్యలలోను ఆరితేరినవాడివి గనుక నాపేరు తెలుసుకోగలవు అని విక్రమార్కుడిని ప్రశ్నించి అడిగాడు.

అందుకు సకల విద్యా పారంగతుడైన విక్రమార్కుడు నవ్వి "ఓ కవీంద్రా !మీ పేరు "చతురంగతజ్ఞుడు" అని చెప్పాడు.

అందుకు ఆ కవీశ్వరుడు విక్రమార్కుని మేధా శక్తికి అబ్బురపడి "ఓ రాజా! తారతమ్యాలు తెలియకుండా నీ ముందు ఎవరైన పండితులమని భ్రమించటం హనుమంతుని ముందు కుప్పి గంతులు వేసినట్టే అవుతుంది. అందుచేత నన్ను మన్నించు. నీ కీర్తి ప్రతిస్టలు భూనభోంతరాలల్లో ప్రతిధ్వనిస్తున్నాయి" అని వేనోళ్ళ పొగడగా అందుకు విక్రమార్కుడు సేవకులను పిలిచి ఆ పండితుని పలుకులకు, కవిత్వానికి, మాటలకు, నవ్వులకు వేలు లక్షలు కోట్ల కొలది దానధర్మాలిచ్చి పంపించాడు. ఈ విధంగా తన ఔదార్యాన్ని నిరూపించుకుని రాజ్యమేలాడు.

ఐతే మనం అతని పేరులోని ఒక్కొక్క అక్షరమే తీసేసి చూద్దాము.

మొదట "చ" తీసేస్తే "తురంగతజ్ఞ" (అశ్వవేది).

ఇప్పుడు "తు" తీసేస్తే "రంగతజ్ఞ"(నాట్య కర్త).

ఇప్పుడు "రం" తీసివేస్తే "గతజ్ఞ" (గతవిదుడు).

మళ్ళీ "గ" తీసేస్తే "తజ్ఞ" (నేర్పరి).

ఇక "జ్ఞ" అంటే బుధుడు.

అన్ని కలిపి చదివితే "చతురంగతజ్ఞ" అన్న మాట.

'ఓ భోజరాజా! నీవు విక్రమార్కుడి మేధాశక్తికి సరి సమానమయినవాడివని అనుకుంటే, ఈ సింహాసనాన్ని అధిరోహించు! "అంది. భోజ రాజు మౌనంగా వెనుదిరిగాడు.

కలువ పువ్వులాంటి మనసిచ్చి
కర్మ బంధానికి అవకాశ మిచ్చి
కధ లాంటి జీవితాన్ని ఇచ్చి
కలలా  మాయ చేస్తున్నవా

కళ్ళకు ఆకర్షణ ఇచ్చి
కనికట్టుతో కోర్క లిచ్చి
కమనీయ గుణ మిచ్చి
కలలా మాయ చేస్తావా

కంఠానికి స్వరం ఇచ్చి
కనికరాన్ని తోడుగ ఇచ్చి
కళతో సంపదను ఇచ్చి   
కలలా మాయ చేస్తావా

కమ్ముకొనే ప్రేమ ఏర్పర్చి
కర్తవ్యాన్ని గుర్తు పర్చి
కష్టాలను చూసి ఓదార్చి
కలలా మాయ చేస్తావా

కాలంతో ప్రకృతి నిచ్చి
కామాన్ని మనిషి కిచ్చి
కావ్యానికి ఊతం ఇచ్చి
కలలా మాయ చేస్తావా

కాసులపై  ఆశను రగిల్చి
కాంతలకు చదువు లిచ్చి
కామికులకు చాకిరీ ఇచ్చి
కలలా మాయ చేస్తావా
కుల గజ్జిని రగిల్చి
కుమ్ములాటలు మిగిల్చి
కుళ్ళు సంఘాన్ని తగిల్చి
కలలా మాయచేస్తావా

కుండల చల్లదన మిచ్చి
కుక్క లాంటి బుధ్ధిని ఇచ్చి
కురులకు శృంగారం ఇచ్చి

కలలా మాయ చేస్తావా

హాసనాంబ దేవాలయం.

🙏 ఈ దేవత ముందు పెట్టిన అన్నం ఏడాదైనా చెడిపోదు...అందుకే...

భారతదేశం దేవాలయాల నిలయం అన్న విషయం తెలిసిందే. ఒక్కొక్క దేవాలయానికి ఒక్కొక్క విశిష్టత.

అయితే ఆ విశిష్టతలకు కారణం మాత్రం ఆ పరమాత్ముడికే తెలుసు.

అందువల్లే అటువంటి విశిష్టతల పై ఎన్నో ఏళ్లుగా పరిశోధనలు చేస్తున్నా కారణాలు మాత్రం తెలుసుకోలేకపోతున్నారు.

అటు వంటి దేవాలయాలు భారత దేశంలో వేళ్లమీద లెక్కపెట్టవచ్చు. అందులో ఒకటి కర్నాటకలో కూడా ఉంది.

ఈ దేవాలయానికి ఒకటి కాదు ఎన్నో విశిష్టతలు ఉన్నాయి. ఈ దేవాలయ భక్తులో మాజీ ప్రధానుల నుంచి ఎంతో మంది శాస్త్రవేత్తలు కూడా ఉన్నారు. ఈ దేవాలయం విశిష్టతలు ఏమిటి?...

దక్షిణ భారత దేశ రాష్ట్రమైన కర్నాటకలో హాసన్ అనే చిన్న పట్టణం ఉంది. ఆ పట్టణంలోని అమ్మవారి పేరే హాసనాంబ. హాస్యం అంటే నవ్వు అని అర్థం.

ఇక్కడ దేవత సదా నవ్వుతూ ఉంటారు కాబట్టే ఆ దేవతకు హాసనాంబ అన్న పేరు వచ్చిందని చెబుతారు. అంతే కాకుండా తన భక్తులను ఎవరైనా హింసింస్తే అంతే ఉగ్రరూపంగా మారిపోతారు.

అలా మారిపోయన అమ్మవారు భక్తులను హించిసినవారి అంతు చూస్తారని చెబుతారు. అందుకు ఉదాహరణకు హాసనాంబ భక్తులను హాసనాంబ అత్తగారు హింసించేదని చెబుతారు.

దీంతో కోపగించుకొన్న హాసనాంబ ఆమెను బండరాయిగా మారిపోమ్మని శపించింది. ఆ బండరాయిని మనం ఇప్పటికీ హాసనాంబ గర్భాలయంలో చూడవచ్చు.

అంతేకాకుండా ప్రతి ఏడాది ఈ రాయి రూపంలో ఉన్న అత్త ఒక ఇంచు హాసనాంబ అమ్మవారి దగ్గరకు జరుగుతూ ఉంది.

ఇలా ఒక రాయి మరో రాయి వద్దకు ఎలా జరుగుతూ ఉందన్న విషయం పై మాత్రం శాస్త్రవేత్తలు ఇప్పటికీ సమాధానం చెప్పలేక పోతున్నారు.

ఎప్పుడైతే ఆ అత్త రూపంలో ఉన్న రాయి హాసనాంబ అమ్మవారి వద్దకు చేరుతుందో అప్పుడు కలియుగాంతం అవుతుందని నమ్ముతారు. ఇక ఈ దేవాలయం ఏడాదికి ఒక్కసారి మాత్రమే తెరుస్తారు.

అందులోనూ ఏడు రోజులు మాత్రమే దేవాలయంలోని అమ్మవారిని దర్శించు కోవడానికి అనుమతి ఉంటుంది.

ఈ సమయంలో కేవలం కర్నాటక నుంచే కాకుండా భారత దేశంలోని వివిధ రాష్ట్రాల నుంచి లక్షల సంఖ్యలో భక్తులు అమ్మవారిని దర్శించుకోవడానికి వస్తారు.

ఏడు రోజుల తర్వాత ఈ దేవాలయాన్నిమూసివేస్తారు. ఆ సమయంలో నెయ్యితో వెలిగించిన దీపాన్ని హాసనాంబ విగ్రహం ముందు ఉంచుతారు.

అంతే కాకుండా కొన్ని పూలతో పాటు రెండు భస్తాల అన్నాన్ని కూడా అమ్మవారి ముందు పెట్టి ఆలయ గర్భగుడి ద్వారాలను మూసివేస్తారు.

మరలా ఏడాది తర్వాత ఆలయ ద్వారాలను తెరిచినప్పుడు ఆ దీపం అలాగే వెలుగుతూ ఉంటుంది. అదే విధంగా పువ్వులు వాడిపోయి ఉండవు.

ఇక ముఖ్యంగా దేవత ముందు పెట్టిన రెండు బస్తాల అన్న కూడా వేడిగా ఉండటమే కాకుండా తినడానికి అనుకూలంగా ఉంటుంది.

దీనిని భక్తులు ప్రసాదంగా తింటారని చెబుతారు. సాధారణంగా దీపావళికి ఏడు రోజుల ముందు ఈ దేవాలయం తలపులను తీస్తారు. దీపావళి రోజున ఆయాలన్ని మూసివేస్తారు.

ఈ ఆలయాన్ని 12వ శతాబ్దంలో నిర్మించినట్లు చెబుతారు. అయితే ఇందుకు సంబంధించిన ఆధారాలు మాత్రం కనిపించడం లేదు.

ఈ ఆలయంలోపల మనకు తొమ్మిది తలలతో ఉన్న రావణుడు కనిపిస్తాడు. అదే విధంగా సిద్ధేశ్వరస్వామి మనకు లింగ రూపంలో కాకుండా మనిషి రూపంలో కనిపిస్తాడు. ఇవి రెండు చాలా అరుదైన విషయాలు.

బెంగళూరు నుంచి 184 కిలోమీటర్ల దూరంలో ఉన్న హసనాంబ దేవాలయం చేరుకోవడానికి నిత్యం బెంగళూరు నుంచి బస్సు సౌకర్యాలు ఉన్నాయి.🙏

 

--((***))--

"ఉత్తమ వధువు"
 .............................
      (నాకు నచ్చిన కధ)
     ఒక వర్తకుడికి ఏడుగురు కుమారులు. ఆరుగురికి వివాహమైనది.  కోడళ్లతో సమిష్టి కుటుంబం సజావుగా సాగిపోతూ వున్నది. ఇప్పుడు ఏడవ వానికీ పెళ్లి జరిగి నూతన వధువు ఈ ఇంట ప్రవేశించినది.    ఇంతవరకూ ఇంటిలో ఆరుగురు తోటి కోడళ్లు ఉదయం సాయంత్రం వంతులు వేసుకుని వంటలు చేస్తూ  వున్నారు. ఎవరైనా సుస్తీపడితే-
 " నా వంతు వచ్చినప్పుడు నీవు  వంట చేయలేదు కదా! మరి నీ వంతప్పుడునేనెందుకు చేయాలి?"
 ఇలాంటి చిన్నచిన్న తగాదాలు ఈ ఇంట్లో మామూలైపోయాయి..    సరే!
 కొత్త కోడలుఇంట్లోకి ప్రవేశించిన మొదటిరోజే చకచకా
 వంటగదిలోకి వచ్చేసింది. అత్త అన్నది‌.  " ఇక్కడ ఆరుగురు కోడళ్లు వున్నారు. నీవిప్పుడే వంటగదిలోకి రావద్దు"    చిన్నకోడలన్నది. " అత్తగారూ! ఆకలితో అతిధి ఇంటికి వస్తే మనం
 ఏం చేస్తున్నాము? శుభ్రంగా అన్నం పెడుతున్నాము కదా! దానివలన మనకు పుణ్యం కలుగుతున్నది. ఒక్కరికి అన్నం పెట్టినందుకే ఇంత పుణ్యం వస్తుంటే, మరి ఇంట్లో వాళ్లందరకూ వండి వడ్డిస్తే ఇంకెంత పుణ్యం రావాలి! ఇల్లు మీది, బియ్యం మీవి, ఇంట్లో పాత్రలు మీవి. వంట పదార్థాలన్నీ మీవే! నేను కొంచెం పరిశ్రమ చేసి వంట చేసి పెడితే నాకు పుణ్యం వస్తుందా రాదా? అందరూ తిని తృప్తిపడతారు, సంతోషిస్తారు. కాబట్టి అత్తయ్యా! మీరు అలా కూర్చోండి,నేనే వంట చేస్తాను."
    అత్త మనసులో అనుకున్నది. " చిన్న కోడలు బాగా చెబుతున్నది.
 అందరికన్నా చిన్నది అనుకున్నాను.
 ఈమె బుద్ధి మంచిది."    మరునాడు తెల్లవారింది. అత్త ఉదయమే వంటగదిలోకి చొరబడి
 వంట చేయడానికి కూర్చున్నది. కోడళ్లు అది చూసి " అయ్యో! అత్తగారూ! మేమంతా లేమా! మీరెందుకు శ్రమపడడం, లేవండి! లేవండి" అనగానే అత్త అన్నది. " మీరు చిన్నవాళ్లు,నేను పెద్దదాన్ని.
 నేను త్వరలో మరణించవలసి వుంది. నేనిప్పుడు పుణ్యం చేసుకొన
 కుంటే మరెప్పుడు చేసుకుంటాను?
 నా ఇంటిపని నేను చేసుకోవడం పాపమేమీ కాదు కదా! అదీకాక ఈ మాత్రం శ్రమ చేస్తే నా ఆరోగ్యంకూడా
 బాగుంటుంది." నిన్న చిన్నకోడలు,ఇవాళ అత్తగారు
 ఇలా మాట్లాడుతూంటే కోడళ్లందరికీ లోపల ఉత్సాహం కలిగింది.  " ఈ విషయం మనం ఊహించనే లేదు. మన ఇంటి పని మనం చేసుకుని, వంట చేసి అందరకూ
 పెట్టడం వల్ల పుణ్యం వస్తుంది."    ఇక ఇప్పుడు ఏ కోడలు ముందు లేస్తే ఆమే వంటగదిలోకి జొరబడి పొయ్యి వెలిగించి కాయగూరలు తరగడం మొదలుపెడుతున్నారు. నేను ముందు,నేను ముందు అని తగవులు వస్తున్నాయి. ఇంటి యజమాని ఇది గమనించి "అందరూ వంతులు వేసుకుని ఆ ప్రకారం వంట చేయండి." అన్నాడు.    ఒకప్పుడేమో! 'ఇవాళ వంట నీ వంతంటే నీది' అని వాదులాడుకునే వారు.ఇప్పుడేమో ఇవాళవంట'నేను  చేస్తానంటే నేను చేస్తాననే' భావాలు  వీరిమనస్సుల్లోఏర్పడ్డాయి. కొత్త కోడలు కొంచెంఅసంతృప్తిగావున్నది.
 'తన వంతు నాలుగైదు రోజులకో
 మారు వస్తున్నది. ఈ ఖాళీ సమయంలో ఏంచెయ్యను' అని ఆలోచిస్తూ ఉండగా ఆమె దృష్టి మూలనున్న తిరగలిపై పడింది. దివ్యమైన ఆలోచన వచ్చింది.    మరునాడు తిరగలిని తన గది లోకి మార్చుకుని పిండి విసరడం మొదలుపెట్టింది. అత్త ఇది గమనించింది.    "ఏమే! చిన్న కోడలా! నీవు పిండి ఎందుకు విసురుతున్నావు? మన దగ్గర డబ్బుకేమీ లోటు లేదు కదా! భగవంతుడు చాలానే ఇచ్చాడు." ఆమె ఇలా జవాబిచ్చింది.    " అత్తయ్యా! మనకు డబ్బు చాలా వుండవచ్చుగాక! కాని నన్ను ఈ పని వద్దని మాత్రం చెప్పకండి. పిండి రోజువారీ విసురుతూనే వుంటాను. ఇలా చేతితో పిండి విసరడం వలన శరీరం సరిగా వుంటుంది‌.
 వ్యాయామం కూడా దానంతట అదే  అవుతుంది. జబ్బులు రావు. పదే  పదే వైద్యులవద్దకు పోనక్కరలేదు.  అదీ కాక వంట చేసిన దానికంటె కూడా ఎక్కువ పుణ్యం ఈ పని వల్ల లభిస్తుంది. వంట ఎవరైనా చేస్తారు!
 పిండి మాత్రం నేను విసిరినదే అంతా తింటారు."    అత్త, ఆరుగురు కోడళ్ళు ఈ మాటలు శ్రద్ధగా విన్నారు. 'ఈమె సరిగానే చెబుతున్నది' అను కున్నారు. వారు తమతమ భర్తలతో   "ఇంటికి తిరగలి కొని తెండి. నేను రేపటినుండి పిండి విసరాలి" అని చెప్పుకుని తిరగళ్లు తెప్పించు కున్నారు. అందరూ రోజువారీ  రెండున్నర కేజీలదాకా పిండి సురుతున్నారు.ఇంట్లో పిండి  పేరుకుపోతున్నది. వెంటనే కొత్త కోడలు పిండిని సంచుల్లో సర్ది దుకాణంలో పెట్టి అమ్మించేసింది. బాగా లాభం వచ్చింది. అందరికీ ఆనందమైంది.   కొత్త కోడలు 'ఇంకా ఏంచెయ్యాలి?'
 అని ఆలోచిస్తున్నది. 'ఇంటి వెనుక  నుయ్యి వున్నది. రోజూ నౌకరువచ్చి  తొట్టెలోనికి నీళ్లు తోడుతుంటాడు.' ఈమె మరునాడు త్వరత్వరగా స్నానపానాదులు ముగించుకుని నుయ్యి దగ్గరకు చేరుకున్నది. చేద తీసుకుని నీళ్లన్నీ తోడి తొట్టెలో నింపింది. కొంచెం మొక్కలకు పోసింది. నౌకరు వచ్చాడు. వాడికి పనిలేకుండా పోయింది‌. ఖాళీగా కూర్చున్నాడు. విషయం పెద్దవాళ్ల  దృష్టికి వెళ్లింది. అత్త వచ్చినది.     " ఏమ్మా! చిన్న కోడలా! "నీవు గాని నీళ్లు తోడావా ?"   "అత్తయ్యా!మీరేమీమాట్లాడకుండా   వుండండి. మీరేమైనా మాట్లాడితే నా పుణ్య సంపాదన ఆగిపోతుంది.
 మీరు వైశాఖ మహత్మ్యం విన్నారా లేదా? వైశాఖ మాసంలో మంచి  నీళ్లివ్వడానికి సంబంధించి గొప్ప కథ వున్నది. నీళ్లిస్తే వచ్చేంత పుణ్యం- అన్నం పెట్టినందుకు లేదు. ఎందుకంటే అన్నం రోజుకు ఒకటి రెండు పర్యాయాలే కదా తింటాము!  కాని నీళ్లు-  నీళ్లు ప్రతిరోజూ అనేకసార్లు త్రాగుతాము. నీళ్లతో కాళ్లు చేతులు కడుక్కుంటాం,  ముఖం శుభ్రం చేసుకుంటాం, స్నానం చేస్తాం ఇలా నీరు చాలా ఉపయోగపడుతుంది‌. "    మర్నాడు అత్త పెందలకడనే లేచి
 నుయ్యి దగ్గరకు వెళ్లి నీళ్లు తోడి తొట్టిలో వేయసాగింది. కోడళ్లందరూ హడావిడిగా అక్కడకు చేరుకున్నారు.    "అత్తగారూ! మీరు చేసేదేమన్నా బాగున్నదా? మేమింతమంది వుండగా మీరు ఈ నూతి దగ్గరకు రావడమేమిటి? "    "మీరేమీ ప్రశ్నించకండి! నేను పెద్దదాన్నయ్యాను. అందువల్ల తొందరగా పుణ్యం సంపాదించు  కోవాలి. మీరైతే వెనుకనైనా చేసుకోవచ్చు."     మరునాటి నుండి కోడళ్లు కూడా నూతి దగ్గరకు చేరి వంతులు వేసుకుని నీళ్లు తోడసాగారు. నౌకరికి ఏంచెయ్యాలో తోచలేదు.  "అమ్మా! నాకు సెలవిప్పించండి."  అని వెనుతిరగ్గా చిన్న కోడలు అడ్డుకొని అత్తగారితో " ఇతడిని ఉద్యోగం మానిపించవద్దు. షాపులో వేరే పని అప్పగిద్దాం!" అన్నది.
 "చిన్నకోడలి మంచితనం"తెల్సుకుని అత్త చాలా సంతోషించింది.    చిన్న కోడలు ఇప్పుడు మళ్లీ ఆలోచనలో పడింది. "ఇంట్లో అందరూ వంటలు చేస్తున్నారు.
 పిండి విసురుతున్నారు. నీళ్లు తోడుతున్నారు. ఇక నేనేం చేయాలి? "ఒకనిర్ణయానికి వచ్చింది.     తరువాతిరోజు ఉదయాన్నే వంట  గది చేరుకుని అంట్లు ముందేసుకుని  బూడిద చేతిలోకి తీసుకుని మూల కూర్చున్నది. పనిమనిషి విస్తుపోయి అలాగే నిలబడిపోయింది‌. గబగబా అత్తగారు వచ్చింది.      "ఏమే! నా ముద్దుల కోడలా! ఇది మాత్రం నీకు తగదు.మనకుపనిచేసే
 వాళ్లున్నారు.అంట్లు తోమడం వల్ల   నీ బట్టలు ఖరాబవుతాయి. నీ నగలు అరిగిపోతాయి." అని
 సున్నితంగా మందలించింది. దానికి చిన్న కోడలు " అత్తయ్యా! నన్ను  కాస్సేపు మాట్లాడ నివ్వండి. ఎంగిళ్లెత్తడంలో గొప్ప మాహాత్మ్యము వున్నది. మీరు మహాభారతం లో కథ వినలేదో! పాండవులు రాజసూయాగం చేస్తూ శ్రీకృష్ణుణ్ని ప్రధమంగా పూజ చేసిన విషయం తెలుసు కదా! ఆ కృష్ణ భగవానుడే అక్కడ అందరి యెంగిలి  విస్తళ్లు ఎత్తేపని చేసాడు తెలుసా!  ఎంగిళ్లెత్తటమనేది ఎంత మహిమా న్వితం కాకపోతే భగవంతుడీ పనెందుకు చేస్తాడు?"   తర్వాత రోజు అత్తవచ్చి వంటింట్లో తిష్ట వేసి అంట్లు ముందేసుకుంది. ఈ వింత చూసి కోడళ్లందరూ చుట్టు ముట్టారు. వెంటనే చిన్న కోడలు
 " అత్తయ్యా! ఇలా నా పని మీరు తీసుకోవడం సమంజసం కాదు. ఇదిగో! ఈ పళ్లెం, చిన్న గ్లాసుపై నాకే హక్కు వున్నది. ఎందుచేతనంటే -  ఇవి నా పతిదేవుడివి. కనుక వీటిని
 నేను తోముతాను." అంది. దానికి అత్తగారు " వెళ్లు వెళ్లు! వీడు ముందు నా కొడుకు, తర్వాతనే నీకు భర్త అయ్యాడు.కాబట్టి వీటిని నేనే తోముతాను." ఈ విధంగా అని గబగబా అంట్లు తోమసాగింది. ఇది చూసి కోడళ్లందరూ కూర్చుని వాళ్లూ అంట్లు కడగడం ప్రారంభించారు.   " ఇప్పుడు నేనేంచెయ్యను? అని చిన్న కోడలు ఆలోచనలో పడింది. రోజూ ఉదయం ఇల్లు తుడవడానికి నౌకరు వస్తూంటాడు కదా! అనుకుని  వేకువకాగానే లేచి చీపురు పట్టింది. నౌకరు వచ్చేముందుగానే  గదులన్నీ ఊడ్చిపారేసింది. అత్త గారిది చూసి " చిన్న కోడలా! ఇల్లు
 నువ్వు తుడిచావేమిటి? అని అడగ్గా కోడలు-     " అత్తయ్యా! మీరు కాస్సేపు ఊరుకోండి. మారు మాట్లాడకండి. మీరు మాట్లాడారంటే నా చేతిలో పనిపోతుంది అని ఇంకా ఇలా అన్నది.
   "మీరు రామాయణం వినలేదా! అడివిలో గొప్ప గొప్ప ఋషులు,  మునులు వుండగా శ్రీరాముడు వారి కుటీరాలకు వెళ్లకుండా ముందుగా శబరి కుటీరానికే వెళ్లాడు. ఎందుకో తెలుసాండీ ?శబరి రోజూ పంపాసరో  వరానికివెళ్లే దారిలో రాళ్లూరప్పలని తొలగించి ఋషులకు దారిఏర్పాటు  చేసి వారికి సేవలు చేసేది. ఈ సేవలో గొప్ప మహిమ వున్నది. "      మర్నాటినుండి కోడళ్లందరూ చీపుర్లు పట్టారు. ఈ విధంగా ఇంటి స్వభావం పూర్తిగా మారిపోయింది. అందరూ ఉదయాన్నే లేచి ఎవరి  పనుల్లో వారు మునిగిపోతున్నారు.
 శుభ్రంగా గదులు తుడుస్తున్నారు. నీళ్లు తోడుతున్నారు. అంట్లు  శుభ్రపరుస్తున్నారు.వంటలు వండు కుంటున్నారు. అంతా సవ్యంగా జరిగిపోతున్నాయి. కోడళ్లందరూ అన్యోన్యంగా ఉంటున్నారు.  అత్తామామలను గౌరవంగా చూసు  కుంటున్నారు. దుబారా ఖర్చులు తగ్గిపోయాయి. యజమాని వ్యాపారంలో లాభం పెరిగింది. వెంటనే మామగారు కోడళ్లందరికీ
 నగలు చేయించారు.     ఒకరోజు చిన్న కోడలు తనకు మామగారిచ్చిన నగలు తీసుకుని పెద్ద కోడలు వుంటున్న గదిలోనికి వెళుతూండగా అత్త  చూసింది.    చిన్న కోడలు పెద్ద కోడలితో ఇలా అంటున్నది.     " అక్కా! మీకు ఆడపిల్లలు వున్నారు. వారు పెరుగుతున్నారు. రేపో,మాపో వారికి పెళ్లిళ్లు చేయాలి.  నాకైతే ఇంకా పిల్లలు లేరు. అందు వల్ల ఈ నగలు నేనేం చేసుకోను? మా అమ్మానాన్న నాకు నగలు బాగానే పెట్టారు. అవన్నీ నాదగ్గర ఇనప్పెట్టెలో పడి వున్నాయి. కాబట్టి ఈ నగలు నువ్వే తీసుకో! పిల్లల పెళ్లిళ్లకి అక్కరకొస్తాయి." అని ఆమె చేతిలో పెట్టింది. గుమ్మం బయట నుండి ఇదంతా గమనిస్తున్న  అత్త  ఒక్కసారిగా చలించి పోయింది. కొసమెరుపు: ఉపన్యాసాలు చెప్పడం వేరు. ఆచరణలో చూపడం వేరు.ఈకొత్త కోడలు తాను చెప్పినది  ఆచరణ చేసి చూపించింది. ఇంటిని సంస్కరణ బాటలోకి నడిపించింది. (వివేక చూడామణి.) స్వామీజీ వ్రాసిన పుస్తకం నుండి సేకరణ)
--((***))-- --((***))--

1) మీకు ఉదయం అల్పాహారం లేనప్పుడు కడుపు భయపడుతుంది.

 (2) మీరు 24 గంటల్లో 10 గ్లాసుల నీరు కూడా తాగనప్పుడు మూత్రపిండాలు భయపడతాయి.

 (3) మీరు 11 గంటల వరకు నిద్రపోకపోయినా, సూర్యోదయానికి మేల్కొనకపోయినా పిత్తాశయం భయపడుతుంది.

 (4) మీరు చల్లని మరియు పాత ఆహారాన్ని తినేటప్పుడు చిన్న ప్రేగు భయపడుతుంది.

 (5) మీరు ఎక్కువ వేయించిన మరియు కారంగా ఉండే ఆహారాన్ని తినేటప్పుడు పెద్ద ప్రేగులు భయపడతాయి.

 (6) మీరు సిగరెట్లు మరియు బీడీ యొక్క పొగ, ధూళి మరియు కలుషిత వాతావరణంలో he పిరి పీల్చుకున్నప్పుడు lung పిరితిత్తులు భయపడతాయి.

 (7) మీరు భారీగా వేయించిన ఆహారం, జంక్ మరియు ఫాస్ట్ ఫుడ్ తినేటప్పుడు కాలేయం భయపడుతుంది.

 (8) మీరు మీ భోజనాన్ని ఎక్కువ ఉప్పు మరియు కొలెస్ట్రాల్‌తో తిన్నప్పుడు గుండె భయపడుతుంది.

 (9) రుచి కారణంగా మీరు ఉచితంగా తిని, ఉచితంగా లభిస్తే క్లోమం భయపడుతుంది.

 (10) మీరు చీకటిలో మొబైల్ మరియు కంప్యూటర్ స్క్రీన్ వెలుగులో పనిచేసేటప్పుడు కళ్ళు భయపడతాయి.

 మరియు

 (11) మీరు ప్రతికూల ఆలోచనలను ఆలోచించడం ప్రారంభించినప్పుడు మెదడు భయపడుతుంది.

 మీ శరీర భాగాలను జాగ్రత్తగా చూసుకోండి మరియు వారిని భయపెట్టవద్దు.


 ఈ భాగాలన్నీ మార్కెట్లో అందుబాటులో లేవు.  అందుబాటులో ఉన్నవి చాలా ఖరీదైనవి మరియు మీ శరీరంలో సర్దుబాటు చేయలేవు.  కాబట్టి మీ శరీర భాగాలను ఆరోగ్యంగా ఉంచండి.  మీరు ఆరోగ్యంగా ఉండటానికి క్రమంగా యోగా, ధ్యానం లేదా ఎలాంటి కార్యకలాపాలు చేయండి

*ధ్యానము యొక్క చివరి ఫలితమే సాక్షాత్కారము.*
🕉🌞🌎🌙🌟🚩

  *పరబ్రహ్మ యొక్క భౌతిక రూపమే ఈ సమస్త ప్రపంచము.*


   *నీవు ఈ జగత్తులో భగవంతుని చేరలేకపోతే, హిమాలయ గుహలలో కూడా నీవు భగవంతుని కనుగొనలేవు.*


*మానవుడు సంసారములో కొట్టుకొని పోవుచున్నప్పుడు గట్టిగా పట్టుకొని సంరక్షింపబడు దైవప్రార్ధన ఒక పెద్ద బండరాయి వంటిది.*


  *ప్రేమ కళ్ళతో చూచునది కాదు . హృదయంతో మాత్రమే తెలియబడునది.*


*నిన్ను మంచితనము నుండి లాగివేసి దైవమునకు దూరము చేయుచున్నది ఏదో అదియే అధర్మము.*


*నీవు శాశ్వతమైన పదార్ధము అభిలషింతువేని, వ్యర్థమైనట్టి ఈ ప్రాపంచిక వస్తువులను త్యజించుము.*


 *సంతృప్తికి మించిన ధనాగారము లేదు. సత్యమునకు మించిన సద్గుణము లేదు. బ్రహ్మానందంనకు మించిన  ఆనందము లేదు. ఆత్మకు మించిన ఉత్తమ స్నేహితుడు  లేడు.*


*అహంకార నిర్ములనమే ఆత్మసాక్షాత్కారమునకు ముఖ్యనియమము అయి ఉన్నది.*


**అధైర్యముగా , నిర్జీవం గా ఉండుట నీ స్వభావం కాదు.ఎందుకంటే , నీయందు సర్వశక్తి వంతుడు అగు పరమాత్మ ఉన్నాడు.*


*బంధమోక్షంలు ఆత్మ యందు లేవు  అవి మనస్సు యందే ఉన్నవి.*


*త్యాగవైరాగ్యములు, అహంకారము స్వార్ధపరత్వమును  నిర్ములించుటకై యున్నవి.*


 *ఒకే ఒక పరబ్రహ్మము జీవుడు , జగత్తు , ఈశ్వరుడు అను మూడు రూపములలో కనపడుచున్నది.*

🕉🌞🌎🌙🌟🚩


 🌻🌻 *శుభోదయం*🌻🌻
*జై శ్రీమన్నారాయణ !!* 
12-10-2019 శనివారం
శ్రీ వికారి నామ సం।।రం।। దక్షిణాయనం
శరదృతువు; ఆశ్వయుజ మాసం; శుక్ల పక్షం
చతుర్దశి: రా. 11.37 తదుపరి పూర్ణిమ
పూర్వాభాద్ర నక్షత్రం: పూర్తి
అమృత ఘడియలు: రా. 2.46 నుంచి 4.32 వరకు
వర్జ్యం: సా. 4.08 నుంచి 5.54 వరకు
దుర్ముహూర్తం: ఉ. 5.55 నుంచి 7.28 వరకు
రాహుకాలం: ఉ. 9.00 నుంచి 10.30 వరకు
సూర్యోదయం: ఉ.5-55; సూర్యాస్తమయం: సా.5.39.
🍚 *ఆకలి విలువ.*🍚
బంధువుల పెళ్లి కని బయల్దేరాము. బాగా ఆకలి వేస్తే ఒకచోట హోటల్ చూసి ఆగాము. తలా ఒక్కో  ప్లేట్ ఆర్డర్ చేసి తిన్న తరువాత, బాగా ఆకలిగా ఉందని మరో ప్లేట్ ఆర్డర్ చేసి తెప్పించుకున్నారు మా అమ్మాయిలిద్దరు..

టిఫిన్ సగం తిని, సగం  వదిలేసి  మధ్యలోనే లేచి వెళ్లి చేతులు కడిగేసారు.   మిగిలి పోయిన టిఫిన్  చూసి నా మనసులో కళుక్కుమంది.  ఆకలి వేసి తెప్పించుకున్నారు కదా మొత్తం తింటారనుకున్నగాని ఇలా వదిలేస్తారనుకోలేదు.

దారి మధ్యలో ఒకదగ్గర పుచ్చకాయముక్కలు కోసి ఐస్ పైనపెట్టి  ఒకప్లాస్టిక్ ప్లేటులో ఆ ముక్కలు ఉంచి, వాటిమీద  ఉప్పు చల్లి  అమ్ముతున్నారు. అవి తిందామని బతిమాలి కారు ఆపించారు.  ఇక్కడా అదే తంతు. అందరం తిన్నతరువాత మరో ప్లేటు ఆర్డర్ చేసి, సగం తిని సగం వదిలేసారు. ఈ సారి వారిలో నా శ్రీమతి కూడా చేరింది.  మరోసారి బాధపడి, నోరుచేసుకోకుండా ఊరుకున్నాను.  వద్దని వారిస్తే పిసినారి పైసా పోనియడు, తాను తినడు, తినేవారిని  తిననియడు అని తిట్టుకుంటారని నోరు కట్టేసుకున్నాను. అంగరంగవైభవంగా అలంకరించిన వేదిక. వచ్చి పోయే అతిథులతో పెళ్లి మండపం కిటకిటలాడిపోతుంది.  వేదికముందు కుర్చీలలో కూర్చున్నవారికి కూల్ డ్రింకులు అందిస్తున్నారు. 

కూల్ డ్రింక్ తాగిన  వారిలో చాలా మంది సగం వదిలేశారు.  పెళ్ళి వారిని పలకరించి, భోజనాలవైపు బయలుదేరాము.  ఎన్నిరకాల వంటకాలు పెట్టారో, లెక్కపెట్టడానికే పదినిమిషాలు పడుతుంది.  నాకైతే చూసాకే సగం కడుపు నిండిపోయింది.  భోజనాల దగ్గర జనాలను చూస్తుంటే  కరువు ప్రాంతాలనుండి వచ్చిన వారిలాగా ఎగబడుతున్నారు.  జీవితంలో ఏనాడు అలాంటి పదార్థాలు చూడలేదు ,తినలేదు ,ఇప్పుడు  తినకపోతే జీవితం ఇంతటితో ముగిసిపోతుంది అన్నంతఇదిగా ఎగబడ్డారు.. ఎంత వడ్డించుకుంటున్నారో,ఎంతతింటున్నారో, ఎంతవదిలేస్తున్నారో వారికే తెలియడంలేదు. వడ్డించిన భోజనంలో సగం వృధాగా పోతుంది.  అక్కడ జరుగుతున్న తతంగమంత గమనిస్తూ ఆలోచనలో పడిపోయిన నన్ను మా అమ్మాయి పిలిచింది భోజనానికి. చేతిలో పళ్లెంతో దానినిండా పదార్థాలు. కలుపుకోవడానికి కూడా చోటులేదు. అది చూసి అన్నం తినబుద్దికాలేదు.  నాకు ఆకలిగాలేదు మీరు తినండి అని వారిని పురామయించి, ఓ పక్కన కూలబడిపోయాను.

అక్కడినుండి వస్తుంటే ఎవరో ఇద్దరు కూలీలు పల్లాలలలో వదిలేసిన భోజనాన్ని డేగిసలో నింపి గోడవతల విసిరేస్తున్న దృశ్యం కనిపించింది. వెంటనే మా అమ్మాయిలిద్దరిని పిలిచి చూపించాను.  నోరెళ్ళబెట్టి చూసారు, కానీ వారి ముఖంలో ఏ రకమైన భావాలు కనిపించలేదు. నాకు మాత్రం గుండెల్లో దేవినట్లు,కాలికింద నేల కదిలిపోయినట్లు అనిపించింది. తిరుగుప్రయణంలో, నా మనసంతా వృధా అవుతున్న భోజనం చుట్టే తిరిగింది. ముభావంగా ఉండిపోయాను.

ఏమైంది నాన్నా?

పిల్లలిద్దరూ పిలిచేసరికి ఆలోచనల్లోంచి తేరుకుని, ఒక్కక్షణం ఆగి, జేబులోనుండి వందరూపాయల నోటు తీసి బయటపడేయమని నా శ్రీమతి చేతిలో పెట్టాను. అకస్మాత్తుగా నేనలా చెప్పేసరికి విస్తుపోయి చూసింది.   నేను కల్పించుకుని, నువ్వు విన్నది నిజమే  వందరూపాయల నోటు బయటపడేయమన్నాను.  మరోసారి చెప్పాను.  ఎమ్మాట్లాడుతున్నారండి మీరు. భోజనాల దగ్గరనుండి చూస్తున్నాను. ముభావంగా ఉంటున్నారు.

ఏమిమాట్లాడటంలేదు, ఏమైందని పలకరిస్తే, వందరూపాయలు బయటపాడేయమంటారా? 

గాలిగాని సోకిందా, విసురుగా చూసింది.

ఒకవంద రూపాయల నోటు బయటపడేయమంటేనే నీకు అంతకోపం వచ్చింది కదా....?   పొద్దున్నుండి మీరు హోటల్లో టిఫిన్, పుచ్చకాయముక్కలు, పెళ్లిభోజనాల దగ్గరకూరలు. దిలేసిన వచ్చిన వాటి విలువ ఎంతో తెలుసా?   మీ ముగ్గురివి కలిపి దాదాపు వెయ్యి రూపాయలు అవుతుంది తెలుసా? అంటే మీరు వేయి రూపాయలు బయటపడేసారు.నేను వందరూపాయల నోటు విసిరేయడం పిచ్చయితే  మీరు అవసరాన్ని మించి భోజనం వడ్డించుకుని, వదిలేయడం పిచ్చి కాదా? అన్నం పరబ్రహ్మ్ స్వరూపమన్నారు. అలాంటి అన్నాన్ని పడేసి మనం దైవాన్ని అవమానించినట్లు కాదా?వృధాగా పడేసే అన్నం ఒక పేదవాడి ఆకలి తీరుస్తుంది. మనం భోజనాన్ని వృధా చేయక పోతే ప్రతి సంవత్సరం వందల కోట్ల రూపాయల దుర్వినియోగాన్ని ఆపినట్లే లెక్క. నేను ఆవేశంగా చెబుతున్నమాటల్ని అడ్డుకుంటు .... మీరొక్కరే అనుకుంటే సరిపోతుందా డాడీ, అడిగింది మా అమ్మాయి. అవునమ్మా  చిన్నచిన్న నదులు కలిసి సాగితేనే మహానదులు ఏర్పడతాయి.
ఒక్కొక్కనీటిచుక్క కలిసి కుంభవృష్టి వర్షం అవుతుంది. వేల మైళ్ళ గమ్యమైన ఒక్కఅడుగుతోనే మొదలవుతుంది. చెప్పడం ఆపేసాను.
అందరూ ఆలోచనల్లో పడిపోయారు. "మార్పు కి బీజం పడినట్లే......
ధన్యవాదములు 
🙏👏👏🙏
చైతన్యగీతం
రచయిత : మల్లాప్రగడ శ్రీదేవి రామకృష్ణ

కనికరము చూప వేమి 
కాసులు ఇవ్వ లేదని కోపమా ... 
కినుకు వహించి యున్నావేమి
నీలాలు అర్పించి తెలుపుతున్నా  చేసిన పాపమ్ము

కాలం విలువ తెలియ లేక 
నీవు నిర్ణయించిన దాన్ని తృణీకరించా
స్పదన భావాలు రాయలేక
అక్షరసాహిత్యం తెల్సి కూడా అగౌరపరిచా
అందుకే నిన్ను వేడుకుంటున్నా శ్రీ వెంకటేశా 
  
గ్రంధాల విలువలు అర్ధం చేసుకో లేక
గ్రంథ చోరులకు నేను సహకరించా
మనసు తపించి మననం చేసుకోలేక
మదిని వక్రమార్గానా నడిపించా 
అందుకే నిన్ను వేడుకుంటున్నా శ్రీ వెంకటేశా

కళ్లకు కప్పిన మాయపొరను తీయలేక
కనిపించిన సుందర దృశ్యాన్ని ఆస్వాదించా      
హృదయ స్పదన విలువ తెలుసుకోలేక
ప్రేమను అందించిన వారినే ఏడిపించా  
అందుకే నిన్ను వేడుకుంటున్నా శ్రీ వెంకటేశా

అందాలు మనస్సుకు చేరిన గుర్తించలేక  
నిజం తెలియక స్వప్నాలు నిజమని అనుకరించా
నాకవితకు మూలం నివేనని నమ్మలేక
నమ్మి వేదనతో భావకవిత్వాన్ని తెలియపరిచా
అందుకే నిన్ను వేడుకుంటున్నా శ్రీ వెంకటేశా

సంఘములోని దుశ్చర్యలు వీక్షిస్తూ ఉండలేక
కడుపులోని బాధను కక్కాలని తలంచా 
కానరాని దెబ్బల కౌగిలిని చేరా ఓర్వలేక
ఆవేశం పదాలను గుట్టలుగా క్రుమ్మరించా 
అందుకే నిన్ను వేడుకుంటున్నా శ్రీ వెంకటేశా
 
ప్రకృతి విలువను కనికరించలేక
భూమాతకు భారంగా నిలిచా
అస్త్రాలున్నాయని అహాన్ని విడువలేక
ప్రాణు లన్నిటిని మనసుతో వేధించా
అందుకే నిన్ను వేడుకుంటున్నా శ్రీ వెంకటేశా

మంచికి ప్రాణాన్ని అందించ లేక
చేదు వెంట నడిచి తీపిని మరిచా 
వేడుకుంటున్నా గత్యంతరం లేక
అందుకే చేతులెత్తి దండం పెట్టి పిలిచా
నిన్నే నమ్మి వేడుకుంటున్నా శ్రీ వెంకటేశా

కనికరము చూపవేమి 
కాసులు ఇవ్వలేదని కోపమా
కినుకు వహించియున్నావేమి
నీలాలు అర్పించి తెలుపుతున్నా చేసిన పాపమ్ము 

 --((***))--


కొండపైన వేంకటేశ్వరుడు, కొండక్రింద అలివేలుమంగమ్మ ఏకమై
మా కష్టాలు కడతేర్చి సుఖ సౌఖ్యాలు అందించగా దూరంగా ఉండక దగ్గరగా రావమ్మా     

చైతన్య గీతం
రచయిత : మల్లాప్రగడ శ్రీదేవి రామకృష్ణ

అమ్మా నీవెట్లా ఉన్నావమ్మా అయ్యను మరచి దూరంగా
అయ్య గారి కోసం వేయి కన్నులతో వేచి ఉన్నావమ్మా
జీవయాన స్వర్గసీమను మరచి ప్రజల కొరకు దూరంగా  
వేంకటేశ్వరునికి ప్రణయ దేవతవైన రారాణి వమ్మా
 
తనువులో ఏకం చెందక హృదయాన్ని విడిచి దూరంగా
దివి నుంచి దిగి వచ్చిన సుర భామినివి నీవే కదమ్మా
ఉంచావు పెదవుల ఆదరామృతాన్ని రుచి చూపక దూరంగా  
వేంకటేశ్వరునికి బీడు బారిన ఎడారిగా మార్చకమ్మా 

కౌగిలిలో మధుర భావనలు చూపి సేదతీర్చక దూరంగా
చీకటి వెలుగులమధ్య చీకు చింతా లేక ఉన్నావమ్మా
ఉంచావు సొగసుకన్నులు చంచలమై కవ్వించక దూరంగా
వేంకటేశ్వరుని ధనువు విలవిల్లాడిపోతోందామో తెలియదమ్మా
 
కాలి అందెల సవ్వడితో గుండెలో అలజడి రేపి దూరంగా
మనసు కురుల నీడను కల్పించక పగలు రేయ్ మరిచావమ్మా
పరువం చూపి చిలిపి గాలికి ఉడికి ఉడికించి దూరంగా  
వేంకటేశ్వరునికి పలుకులతో ముచ్చడించి మురిపించవమ్మా  
--(())--

సద్భక్తులను కాపాడే శ్రీ వెంకటేశ్వరుఁడు || ||సమ్మోహుడై యుండి||
రాగం : హిందోళం

సమ్మోహుడై యుండి సత్యుడై వెలుగొందు
ధర్మాత్ముడై యుండి ధర్మమై తానుండు 
న్యాయత్ముడై యుండి బ్రహ్మమై తానుండు  
సద్భక్తులను కాపాడే శ్రీ వెంకటేశ్వరుఁడు || ||సమ్మోహుడై యుండి||

యేశక్తి  లోకంబు లెల్ల నేలెడు నాత
డే శక్తి  బ్రహ్మాదులెల్ల వెదకెడు నాత
డే శక్తి  నిజమోక్ష మియ్యజాలెడు నాత
డే శక్తి  లోకైక హితుడు|| ||సమ్మోహుడై యుండి||

యే శక్తి  నిజమూర్తి యేమూర్తి యునుగాడు
యేశక్తి  త్రైమూర్తు లేకమైన యాత
డేశక్తి  సర్వాత్యుడేమూర్తి పరమాత్ము
డాశక్తి  తిరుమల వేంకటేశ్వరుడు || ||సమ్మోహుడై యుండి||

యే దేవి దేహమున నిన్నియును జన్మించె
నేదేవి దేహమున నిన్నియును నఱగెమరి
యేదేవి విగ్రహంబీ సకల మింతయును
యేదేవి నేత్రంబు లిన చంద్రులు|| ||సమ్మోహుడై యుండి||

యే స్వామిడీ జీవులన్నింటిలో నుండు
నేస్వామి చైతన్య మిన్నిటికి నాధార
మేస్వామి డవ్యక్తుడే స్వామిడద్వంద్వుం
డాస్వామిడీ తిరుమల వేంకటేశ్వరుడు || ||సమ్మోహుడై యుండి||
--(())--

 

వ్యంగ్య రచయిత, సినీ రచయిత ముళ్ళపూడి వెంకటరమణ జన్మదినోత్సవం సందర్భంగా.  వారికి నివాళులు అర్పిస్తూ....

జననం 28 జూన్ 1931
మరణం 21 ఫిబ్రవరి 2011

ముళ్ళపూడి వెంకట రమణ గారి జోకులు .

ముళ్ళపూడి వారి  జోకులు

@ " మీ పిక్చర్ కామెడియా? ట్రాజెడీయా?'
"డబ్బొస్తే కామెడి, రాకపోతే ట్రాజెడీ".

@"నేడే చూడండి" అని ప్రతి సినిమా ప్రకటనలో వేస్తారు కదా! అంత కొంప మునిగిపోయే అర్జంటేమిటి?"
"రేపుండదని హెచ్చరిక" 

@కమల: ఈ మగవాళ్ళు వాళ్ళల్లో వాళ్ళు ఏం మాట్లాడుకుంటారో?
విమల: ఆడవాళ్ళు మాట్టాడుకునేవే మాట్లాడుతారనుకుంటా."
కమల: చి చి అసయ్యం.

@"రేపు ఎలక్షనుకు నిలబడే అభ్యర్దులిద్దరి గురించి నీ అభిప్రాయం ఏమిటోయ్?"
" ఇద్దర్లో ఎవడో ఒకడే గెలుస్తాడని ఆనందంగా ఉన్నది."

@"నాతో నేనే మాట్లాడుకోడం మహా అలవాటైపోయింది డాక్టర్ గారూ. కాస్త మందేమైనా ఇస్తే-"
"దాంతో ఇబ్బందేముంటుంది? మందెందుకు?"
" అబ్బే సోదండీ . విసుగొస్తుంది వాగాలేకా-వినాలేకా".

"ఏమండీ, ఈ కవర్ మీద పది పైసలు స్టాంపులు ఎక్కువ అంటించారు.'
" అయ్యో చూడు నాయనా. అది రాజమండ్రిదాకానే వెళ్ళాలి. బిళ్ళలెక్కువున్నాయని విశాఖపట్నం లో మా వియ్యపురాలింటికి తోలీకుండా చూడు."

@"ఇక లాభం లేదు, ఓ గంటకన్న ప్రాణం నిలబడదు. చెప్పదలుచుకున్నదేమన్నా ఉంటే ఇప్పుడే చెప్పండి" అని   పెదవి విరిచాడు.
"ఆ ఉంది...ఇంకో డాక్టర్ను పిలిపించండి చప్పున" న్నాడు రోగి నీరసంగా.

@"డాక్టర్ గారూ.భోజనానికి సరైన వేళాపాళా ఏదంటారూ ?"
"లేనివాడికి దొరికినప్పుడు...ఉన్నవాడికి అరిగినప్పుడు"

@ ఒక రోగి ఆ"పరేషన్" బల్ల ఎక్కుతూ 
"మరే ప్రమాదం లేదుగా డాక్టర్ గారూ?" 
"చాల్చాల్లెవయ్యా, నవ్విపోతారు, నువ్విచ్చే డబ్బుకి ప్రమాదకరమైన ఆపరేషన్ ఎవడు చేస్తాడు. భలేవాడివిలే

నారాయణీయం#

Add caption

#నారాయణీయం# తేదీ:10-10-2019.


"నారాయణీయం" ఇది, 1586 AD ప్రాంతంలో మేల్ప త్తూరు నారాయణ భట్టతిరి గారిచే రచింపబడిన భక్తి ప్రధాన మైన సంస్కృత రచన. మహాభాగవత పురాణానికి సంక్షిప్త రూపంలా వుంటుంది. ఇందులో 1036 శ్లోకాలు న్నాయి. ఎంతటి శారీరక వ్యాధులైనా మానసిక రుగ్మత లైనా ఈ గ్రంధపారాయణ వలన పోతాయని, స్వస్థత చేకూరు తుందనే నమ్మకం, దేశమంతటా, ముఖ్యంగా దక్షిణాది రాష్ట్రాలలో ఎప్పటినుండో వున్నది. 

గురువాయూరు దేవస్థానంలో ప్రతి ఏటా 'నారాయ ణీయం జయంతి' నాడు నారాయణీయ సప్తాహం చేసే ఆచారం కొనసాగు తున్నది. ఇతర దినాలలో భక్తుల కోరికపై నిర్వహిం చడం జరుగుతున్నది. ఈ సంప్రదాయం 1950 ప్రాంతాలలో ప్రారంభమైంది. సప్తాహంలో ప్రతిదినం కొంత భాగం చొప్పున పారాయణం చేస్తూ, వారం రోజులలో గ్రంధాన్ని పూర్తి చేస్తారు. ఏ రోజు పారాయణం చేసిన శ్లోకా లను ఆరోజు పండితులచే విపులంగా వ్యాఖ్యానింప జేస్తారు. ఆ సప్తాహంలో పాల్గొనటం అనిర్వచనీయమైన అనుభవమని కొందరు చెబుతుంటారు.

శ్రీ మన్నారాయణుని గూర్తిన విషయాలతో వ్రాయ బడిన గ్రంధం, కనుక ఈ గ్రంధం‌, 'నారాయణీయం' అని పిలువ బడు చున్నది. ఇందులో పదిశ్లోకాలకొక దశకం చొప్పున 1034 శ్లోకాలతో వున్నాయి. ఇవి, శ్రీ మాన్ భట్ట తిరి వారు, గురువాయూర్ శ్రీ కృష్ణ పరమాత్మ యడల తాదాత్మ్య భావంతో చేసిన విశిష్ట ప్రార్థనలు, ఆర్తభక్తితో కూడి వున్న ఈ శ్లోకాలను పారాయణ చేసేవారికి కృష్ణ సాన్ని ధ్యాన్ని సులభతరం చేస్తాయి. ఇన్ని శ్లోకాలను చదువ లేని వారికి సౌలభ్యంగా వుండేలా, అయ్యప్ప కరియత్తు అను భిషగ్వరేణ్యులు, నారాయణీయంలో చెప్ప బడిన విష్ణుమూర్తి వెయ్యి నామాలను, స్కంధాల వారీ అదే వరుసలో “నారాయణీయం సహస్రనామాలను" వ్రాశారట.

'శ్రీమన్నారాయణీయం' గ్రంధావిర్భావం గురించి ఆసక్తి కర మైన వృత్తాంతం చెబుతుంటారు. అదేమిటంటే, భట్టతిరి వారి గురువుగారు “అచ్యుత పిషారది” వారు. వారు పక్షవాత వ్యాధి పీడితులు అయ్యారు. వారి బాధ చూసి సహించ లేని భట్టతిరి వారు గురువుకు స్వాస్థ్యం చేకూర్చమని, ఆ వ్యాధి తన దేహం పైకి స్వీకరిస్తానని వేడు కోగా శ్రీకృష్ణుడు అనుగ్రహించాడట. అలా స్వీకరించిన వ్యాధి తో పీడింప బడుతూ ఆ బాధ భరించలేక గురువా యూర్ దైవాన్ని శరణు కోరుతూ నారాయణీయం దశకాల రూపంలో వ్రాయటం ప్రారంభించారట, వంద దశకాలు పూర్తి అయ్యేనాటికి వారికా వ్యాధి పూర్తిగా తగ్గిపోయి, సంపూర్ణ ఆరోగ్యం చేకూరినదట. ఆ వ్యాధి నుండి రక్షించు మంటూ మొర పెట్టుకోవడం ఈ గ్రంథంలో కనిపించడం వలన, ఆ వృత్తాంతాన్ని యదార్థమని భావించ వలసి వున్నది. ఆ అనుగ్రహం తోనే నిండు జీవితం జీవించారు అంటారు.

చారిత్రక ఆధారాలను బట్టి శ్రీ మాన్ భట్ట తిరి గారు, వీరు క్రీస్తు శకం 1580 సం. ప్రాంతంలో తిరునావాయూర్ దేవస్థానం సమీపంలో జన్మించినట్లు, తన 27వ ఏట నారాయ ణీయం రచించించి నట్లు, 86 సంవత్సరాలు జీవించారని తెలుస్తున్నది. కొందరు వీరు 106 సంవత్స రాలు జీవించారని అంటారు. వీరి జీవిత కాలం క్రీస్తు శకం 1560 సం. నుండి 1646/1666 సం. మధ్యకాలం అయివుంటుంది.
 
శ్రీమతి శాంతి ముత్తయ్య గారు, నారాయణీయ గ్రంధం లోని శ్లోకాలను దశకాలవారీగా గానం చేసిన వీడియోలను యూట్యూబ్ లో చూశాను. శ్లోకాలను తాత్పర్య సహితంగా ఇస్తూ, ఆ వీడియోలను జతపరిచి ఫేస్ బుక్ లో, ఈ రోజునుండి అనగా తేదీ:10-10-2019 పోస్టు చేస్తున్నాను. ఆసక్తి గలవారు చూడగలరు, వినగలరు.
ఓం నమో భగవతే గురువాయుపురాధీశాయ
ఓం నమోగభవతే వాసుదేవాయ
నారాయణభట్ట తిరికృతం
 
||శ్రీమన్నారాయణీయము||

1వ దశకము - భగవన్మహిమాను వర్ణనం

1-1-శ్లో:-సాంద్రా నందావ బోధాత్మక మనుపమితం కాలదేశా వధిభ్యాం;
 నిర్ముక్తం నిత్యముక్తం నిగమ శతసహ స్రేణ నిర్భాస్య మానం; 
అస్పష్టం దృష్టమాత్రే పునరురు పురుషార్థా త్మకం బ్రహ్మతత్త్వం; 
తత్తావ ద్భాతి సాక్షాత్ గురుపవనపురే హంత భాగ్యం జనానామ్||
 
1వ. భావము:- పరిపూర్ణమయిన ఆనందమును కలిగించు నది, పోలికలేనిది, కాలాతీతమైనది, పరిమితిలేనిది, బంధము లతో సంబంధము లేనిది, వేలకొలది వేదములచే ప్రకాశవంత మయినది, భౌతిక దృష్టికి అస్పష్టమయినది, పురుషార్ధ ప్రధానమయిన మోక్షమును ప్రసాదించునది, అయిన బ్రహ్మతత్వము సాక్షాత్తు శ్రీకృష్ణుని రూపమున భక్తజనులననుగ్రహి౦చుటకు, గురవాయూరులో అవతరించినది.

1-2- శ్లో:-
ఏవందుర్లభ్యవస్తున్యపి సులభతయా హస్తలబ్ధే యద న్యత్; 
తన్వా వాచా ధియా వా భజతి బత జనః క్షుద్రతైవ స్ఫుటేయమ్;
ఏతే తావద్వయం తు స్థిరతర మనసా విశ్వపీడాప హత్యై;
 నిశ్శేషాత్మాన మేనం గురుపవన పురాధీశ మేవాశ్రయామః||
 
2వ. భావము:-
దుర్లభమయిన బ్రహ్మ తత్వము శ్రీకృష్ణుని రూపమున అతి చేరువలో గురవాయూరు పురమున అవతరించినది. త్రికరణ శుద్ధిగా నిన్ను అర్చించి ఆనందమును పొందక ఇతర దేవతలను ఆశ్రయించుట నిష్ప్రయోజనము. కృష్ణా! ఇహపర మయిన సకలపీడలను నివారించుటకు, ఆత్మభూతు డవగు నిన్ను మాత్రమే ఆశ్రయించదము.

1-3- శ్లో:-సత్త్వం యత్తత్ పరాభ్యామపరికలనతో నిర్మలం తేన తావత్; భూతైర్భూతేంద్రియైస్తే వపురితి బహుశః శ్రూయతే వ్యాసవాక్యమ్;
 తత్ స్వచ్ఛత్వాద్యదచ్ఛాదిత పరసుఖ చిద్గర్భనిర్భాస రూపం; 
తస్మిన్ ధన్యా రమంతే శ్రుతిమతి మధురే సుగ్రహే విగ్రహే తే||
 
3వ. భావము:-
పంచభూతములు, ఇంద్రియములతో ఆవిష్కృత మయున నీ రూపమునకు, త్రిగుణాతీతము నిర్మలము అయిన శుద్ధసత్వ గుణ రూపమైన పరతత్వమే కారణమని, వ్యాస భగవానునిచే చెప్ప బడిన వాక్యము వలన తెలియుచు న్నది. గుణము లచే ఆవరింపబడనిదియు, స్వచ్ఛమయి నదియు, ఙ్ఞానానందముచే ప్రకాశించునదియు అయిన నీ రూపమును స్మరించుటలో ఆనందమును; భావన చేయుట లో మాధుర్యమును అనభవించు నీ భక్తులు ధన్యులు.

1-4-శ్లో:-నిష్కంపే నిత్యపూర్ణే నిరవధి పరమానంద పీయూష రూపే; నిర్లీనానేకముక్తావళిసుభగతమే నిర్మల బ్రహ్మసింధౌ;
 కల్లో లోల్లాస తుల్యం ఖలు విమల తరం సత్త్వ మాహు స్తదాత్మా;
 కస్మాన్నో నిష్కళస్త్వం సకల ఇతి వచస్త్వ త్కలాస్వేవ భూమన్||

4వ. భావము:-
భూమన్! పరబ్రహ్మతత్వము చలనములేని సముద్రము వంటిది. పరిపూర్ణమయినది. పరిమితి లేని పరమానంద మను అమృతముతో నిండినది. బ్రహ్మఙ్నానముతో లయము పొంది ముక్తులయిన వారితో కలిసి మిక్కిలి మనోహర మయినది. శుద్ధ సత్వగుణమను అలలతో నిండినది. మరియు పరబ్రహ్మతత్వము నిరాకారమయిన దని చెప్పబడి నది. ఐనను ఆతత్వరూపమయిన నీవు సకలము నందు వ్యాపించి ఉన్న సకల శక్తి సంపన్నుడవు.

1-5-శ్లో:
-నిర్వ్యాపారో౾పి నిష్కారణమజ। భజసే యత్క్రియా మీక్షణాఖ్యాం; తేనైవోదేతి లీనా ప్రకృతి రసతి కల్పా౾పి కల్పాదికాలే; 
తస్యాస్సంశుద్ధ మంశం కమపి తమ తిరో ధాయకం సత్త్వరూపం;
 సత్త్వం ధృత్వా దధాసి స్వమహిమ విభవాకుంఠ వైకుంఠ రూపం||
 
5వ. భావము:-
వైకుంఠవాసా! నీవు జన్మరహితుడవు, క్రియారహి తుడవు. అయినను 'ఈక్షణము' అను సంకల్పము తో సృష్టిక్రియను స్వీకరించితివి. కల్పాదికాలమున స్ధిరరూపములేక నీ యందే ఐక్యమై యున్నప్రకృతిని ఆవిర్భవింపచేసి నీవు శుద్ధసత్వ రూపమును ధరించితివి.

1-6-శ్లో:-తత్తే ప్రత్యగ్ర ధారాధర లలితకళాయావలీ కేళికారం; 
లావణ్యస్యైక సారం సుకృతి జనదృశాం పూర్ణ పుణ్యావ తారమ్; 
లక్ష్మీనిశ్శంక లీలానిలయ నమ మృత స్యందోహ మంతః; 
సించత్సంచింత కానాం వపురను కలయే మారుతాగారనాథ||
 
6వ. భావము:-
గురవాయూరు పురాధీశా! నీలమేఘ వర్ణమును పోలిన శరీర చ్ఛాయను కలిగి, నీలికలువ వంటి సుకుమార మయిన దేహకాంతితో, అధికమయిన లావణ్య సౌందర్య ముతో ప్రకాశించు నీ రూపము పుణ్యాత్ములయిన వారి కన్నులకు పూర్ణపుణ్యావ తారము. లక్ష్మీదేవి నిజరూప మునకు నిలయము. లక్ష్మీదేవి నిశ్శంకగా పూజించుకొను లీలా నిలయము. అటువంటి నీరూపమును ఆశ్రయించు వారి అంతఃకరణ, పరతత్వము అను అమృతప్రవాహ ముతో నిండి, ఆర్ధ్రతతో అహ్లాదభరితమగును. అట్టి నీ రూపమును నేను సదా ధ్యానించదను.

1-7-శ్లో:-కష్టా తే సృష్టి చేష్టా బహుతరభవఖేదావహా జీవభా జామ్; ఇత్యేవం పూర్వమాలోచితమజిత! మయా నైవమద్యా భిజానే; నో చేజ్జీవాః కథం వ మధురతరమిదం త్వద్వపు శ్చిద్ర సార్ధ్రం; నైత్ర్తేః శ్రోత్రైశ్చ పీత్వా పరమ రస సుధాంభోధి పూరే రమేరన్||
 
7వ. భావము:-
అజితా! సంసార పరమైన కష్టములనుఅనుభవించి దుఖితు డనై భగవంతుని సృష్టి దుఃఖకరమైనదని భావించి తిని. వాస్తవమునకు నీ సృష్టి లేనిచో జనులు నీ ఙ్ఞానంద రూపము వలన కలుగు ఆర్ద్రతను, కనులతో చూచుట వలన చెవులతో వినుట వలన పొందు మాధుర్యమును, పరమా నందము అను అమృతసాగరమును ఎట్లు అనుభవించదరు?

1-8-శ్లో:- నమ్రాణాం సన్నిధత్తే సతతమపి పురస్తై రనభ్యర్ధి తాన; ప్యర్థాన్ కామానజస్రం వితరతి పరమానంద సాంద్రాం గతిం చ; ఇత్థం నిశ్శేషలభ్యో నిరవధిక ఫలః పారిజాతో హరే! త్వం; క్షుద్రం తం శక్రవాటీ ద్రుమ మభిలషతి వ్యర్థవర్థి వ్రజో౾యమ్||
 
8వ. భావము:-
హరీ! నీ రూపము జనులను అనుగ్రహించుటకు అవతరించిన పారిజాతవృక్షము (కల్పవృక్షము). వినమ్రు లయి నిన్ను స్మరించిన వారి ఎదుట నీవే స్వయముగా నిలిచి వారి మనోభిష్టములను తీర్చెదవు. పరిపూర్ణమయి న గతిని (ముక్తిని) ప్రసాదించదవు. ఈ విధముగా అవధి లేని మహా ఫలములను అనుగ్రహించు పారిజాత వృక్షము నీ రూపము నందు ఉండగా నీ మహిమ తెలుసు కొనలేని వారు దేవలోకము నందలి పారిజాతవృక్ష మును తమ కోరికలు తీర్చుటకు యాచించుచు న్నారు.

1-9-శ్లో:-
కారుణ్యాత్కామమన్యం దదతి ఖలుపరే స్వాత్మ దస్త్యం విశేషాత్; ఐశ్వర్యాదీశతే౾న్యే జగతి పరజనే స్వాత్మ నో౾పీశ్వ రస్త్యమ్; త్వయ్యుచ్చై రారమంతి ప్రతిపద మధురే చేతనాః స్ఫీతభాగ్యాః; త్వం చాత్మా రామ ఏవేత్య తులగుణ గణాధారా! శౌరే! నమస్తే||
 
9 భావము:-
కృష్ణా! ఇతర దేవతలు భక్తుల యందు కలుగు కరుణచే వారి కోరికలను తీర్చెదరు. నీవు మాత్రము భక్తులకు నీ ఆత్మనే ఇచ్చెదవు. ఇతర దేవతలు తమ శక్తులచే లోకమును పరిపాలించ గలరు. నీవు జీవుల చిత్తము లందు ఙ్ఞానా నందముతో ప్రకాశించు చూ జగత్తునే పరిపాలించు చున్నావు. నీ నామము ను ఉచ్ఛరించుచూ ఆనంద మును పొందు భక్తుల ఆత్మలతో రమించు ఆత్మా రాముడివి నీవు. పోలిక లేని సత్వగుణములకు నిలయమ యిన శౌరీ !నమస్తే! .
\
1-10-శ్లో:-
ఐశ్వర్యం శంకరాదీశ్వరవినియమనం, విశ్వతేజో హరాణాం; తేజస్సం హారి వీర్యం, విమలమపి యశో నిస్పృహై శ్చోపగీతం; అంగాసంగా సదా శ్రీరఖిల విదసి, న క్వాపి తే సంగవార్తా; తద్వాతాగార వాసిన్! మురహర! భగవచ్ఛబ్ద ముఖ్యాశ్రయో౾సి||
 
10వ. భావము:-
మురాసురుని సంహరించినవాడా! సంపూర్ణ ఐశ్వర్యం, శంకరుడు మున్నగు సకల దేవతల నియామకత్వం, బ్రహ్మా దులతో సహా విశ్వంలోని సకల తేజస్సులను హరించ గల తేజస్సు, వీర్యం, నిస్పృహు లయిన మహాను భావులచే కీర్తింప బడు నిర్మలమయున కీర్తి, సర్వదా ఆశ్రయుంచి ఉండు లక్ష్మీదేవి, సర్వజ్ఞతలతో విరాజిల్లేవాడవు. నీవు సర్వ సంగ పరిత్యక్తవు, వైరాగ్య శోభితుడవు. భగవంతుడు అను శబ్దమునకు పూర్తిగా తగిన వాడవు.
//ప్రథమస్కంధము//
1వ దశకము సమాప్తము
__(())--

2-1-శ్లో:-
సూర్యస్పర్ధి కిరీట మూర్థ్వ తిలక ప్రోద్భాసి ఫాలాంతరం;
కారుణ్యాకుల నేత్ర మార్థ్ర హసితో ల్లాసం సునాసా పుటం;
గండోద్య న్మకరాభ కుండల యుగం కంఠోజ్వలత్కౌస్తుభం;
త్వద్రూపం వనమాల్య హారపటల శ్రీవత్సదీప్రం భజే||
 
1 భావము:
శిరసున సూర్యకాంతిని మించిన కాంతివంత మయిన కిరీ టము కలవాడు, ఫాలభాగమున ప్రకాశించు తిలకము కల వాడు, కన్నులలో దయ, ఆర్ద్రత కలవాడు, చక్కని నాసికా పుటములు కలవాడు, మకరకుండలముల కాంతితో ప్రకా శించు కపోలములు కలవాడు, ధరహాసభాసుర వదనము కలవాడు, కంఠమున ఉజ్వలమైన కౌస్తుభమణి కలవాడు, వక్షస్థలమున ప్రకాశించు వనమాల,హారములు,శ్రీవత్సము కలవాడు అయిన ఆ శ్రీకృష్ణుని అర్చించెదను.

2-2-శ్లోll
కేయూరాంగద కంకణోత్తమ మహారత్నాంగుళీ యాంకిత,
శ్రీమద్భాహు చతుష్క సంగత గదాశంఖారి పంకేరుహం।
కాంచిత్కాంచన కాంచిలాంచిత లసత్పీతాంబరా లంబినీం
ఆలంబే విమలాంబుజ ద్యుతిపదాం మూర్తిం తవార్తిచ్ఛిదం

2 భావము:
కేయూరములు అంగదములతో అలంకరించ బడిన భుజ ములు; ముంజేతి కంకణములు, రత్నాంగుళీయములు. మొదలగు ఆభరణములతో అలంకరించ బడిన హస్తములు; శంఖము,చక్రము, గద,పద్మములను ధరించిన బాహు వులు; పసిడి వర్ణముతోమెరిసే పీతాంబరమును ధరించిన దేహము, పద్మము లవలె ప్రకాశించుచున్న పాదద్వయము
కల నీరూపము భక్తులను అనుగ్రహించి, వారి ఆర్తిని తీరు స్తుంది. అటువ౦టి నీ మూర్తిని నేను ప్రార్థించెదను.

2-3-శ్లో.
యత్త్రై లోక్య మహీయసో౾పి మహితం సమ్మోహనం మోహనాత్,
కాంతం కాంతి నిధానతో౾పి మధురం మాధుర్య ధుర్యాదపి
సౌందర్యోత్ర తో౾పి సుందరతరం త్వద్రూప.మాశ్చర్యతో౾
ప్యాశ్చర్యం భువనే న కస్య కుతుకం పుష్ణాతి విష్ణో! విభో!

3 భావము:
ప్రభూ! శ్రీమహావిష్ణూ! భక్తులకు అత్యంత ఆశ్చర్యమును కలిగించు నీ రూపము మిక్కిలి మహిమాన్వితమైనది,త్రిజ గన్మోహనమైనది, మధురాతిమధుర మైనది, అత్యంత కాంతి వంతమైనది,భువనైక సౌందర్యముతోఅతిశయిల్లు నది. ఆ నీరూపము మిక్కిలి ఉత్సుకత కలిగిస్తుంది.

2-4-శ్లో.
తత్ తాదృజ్మధురాత్మకం, తవ వపుః సంప్రాప్యసంపన్మయీ
సా దేవీ పరమౌత్సుకా చిరతరం నాస్తే స్వభక్తే ష్యపి।
తేనాస్యా బత కష్టమచ్యుత! విభో! త్వద్రూప మానోజ్ఞక-
ప్రేమస్థైర్య మయాద చాపల బలాచ్చాపల్యవార్తోదభూత్||

4 భావము:
అచ్యుతా! విభూ! సిరి సంపదలకు నెలవైన లక్ష్మీదేవి నిన్ను చేరి, నీ వక్షస్థలమున స్థిరనివాసముఏర్పరుచుకొనినది. మధురమైన నీరూపమునువిడిచి ఉండలేకభక్తులవద్ద చిర కాలము నిలవలేక పోవుచున్నది. నీ సౌందర్యమునకు వశ మై నిన్నువదలలేని ఉత్సుకతతో నీ భక్తులవద్దఅస్థిరురాలు అగుట వలన లక్ష్మీదేవి చంచల అను అపవాదును సైత ము పొందినది
.
2-5-శ్లో.
లక్ష్మీ స్తావక రమణీయక హృతై వేయం పరేష్వస్థిరే-
త్యస్మి న్నన్యదపి ప్రమాణ మధునా వక్ష్యామి లక్ష్మీపతే!
యే త్వద్ధ్యా నగుణానుకీర్తన రసాసక్తా హి భక్తా జనాః
తేష్వేషా వసతి స్థిరైవ దయిత ప్రస్తావ దత్తాదరా||

5 భావము:
నీ రూపమును విడిచిఉండలేని లక్ష్మీదేవి నీ వక్షస్థలమున స్దిరముగా ఉన్నప్పటికి, భక్తులు నిన్ను ఎక్కడ ధ్యానము చేయుదురో? ఎక్కడ నీ గుణములు కీర్తించబడుతూ ఉంటా యో?ఎక్కడ నీ కీర్తనలుగానము ఆస్వాదించుటలోభక్తులు   ఆసక్తితో ఉంటారో?అక్కడ నీ ప్రస్తావనలొని ప్రశంసను విని లక్ష్మీదేవివారిని అనుగ్రహించి వారివద్ద శాశ్వతముగాఉండ
గలదని ప్రమాణ పూర్తిగా చెప్పబడుచున్నది.

2-6-శ్లో.
ఏవం భూతమనోజ్ఞతా నవసుధా నిష్యంద సందోహనం,
త్వద్రూపం పరచిద్రసాయన మయం చేతోహరశృణ్వతామ్
సద్యః ప్రేరయతే మతిం మదయతే రోమాంచ యత్యంగకం,
వ్యాసించ త్యపి శీతబాష్ప విసరై రానంద మూర్ఛోద్భవైః||

6 భావము:
సౌందర్యామృతమయమైన నీ రూపముబహుమనోజ్ఞమైన ది. నిత్య నూతనమైనది. అట్టి నీ స్వరూపఆకర్షణతో ప్రేరే పింపబడిన భక్తుల చిత్తములు పరతత్వ జ్ఞానానందము పొందుతాయి. వారి శరీరము లకు గగుర్పాటు కలిగి, ఆనం ద భాష్పములతో పులకితులవుతారు.

2-7-శ్లో.
ఏవం భూతతయాహిభక్త్యభిహితోయోగస్తయోగద్వయాత్,
కర్మజ్ఞాన మయాద్ భృశోత్తమ తరో యోగీశ్వరై ర్గీయతే!
సౌందర్యైకరసాత్మకే త్వయి ఖలు ప్రేమ ప్రకర్షాత్మికా
భక్తిర్నిశ్శ్రమమేవ విశ్వపురుషై ర్లభ్యా రమావల్లభ!

7 భావము:
రమా వల్లభా! జ్ఞానయోగము, కర్మయోగము రెండింటి కంటెను భక్తియోగము ఉత్తమమైనదని యోగీశ్వరులచేత చెప్ప బడినది. నీ రూపములోని సౌందర్య రసమునకు ఆకర్షితు లైన సకల జీవులకు ఏమాత్రము శ్రమ లేకనే సులభముగా భక్తి లభించుచున్నది.

2-8-శ్లో.
నిష్కామం నియత స్వధర్మచరణం యత్కర్మ యోగాభిధం,
తద్దూరేత్యఫలం యదౌపనిష దజ్ఞానోపలభ్యం పునః।
తత్త్వం వ్యక్తతయా సుదుర్గమతరం చిత్తస్య తస్మాద్విభో!
త్వత్ ప్రేమాత్మక భక్తిరేవ సతతం సాద్వీయసీ శ్రేయసీ||

8 భావము:
కర్మఫలము పట్ల ఆశలేకఆచరణచేయుటశ్రేష్ఠమైనది.అయిన ప్పటికి పెక్కు సంవత్సరములు అట్టి సత్కర్మలు చేసినా అవి భగవదర్పితం కానిచో మోక్షమును ప్రసాదించవు. జ్ఞానయోగము దుర్లభ మైనది. ఉపనిషత్తులు చిత్తమునకు సులభముగా
అర్థంకానివి. జ్ఞానమార్గములో మోక్షము పొందుట మిక్కిలి కష్టతరమైనది. విభూ! నిన్ను స్మరించినంత మాత్రముననే సాక్షాత్కరించి శ్రేయమును కలిగించు భక్తియోగము ఎల్లప్పుడు ఉత్తమమైనది.

2-9-శ్లో.
అత్యాయాసక రాణి కర్మపటలాన్యాచర్య నిర్యన్మలా
బోధే భక్తిపథే౾థవా౾ప్యుచిత తామాయాంతి కిం తావతా!
క్లిష్ట్వా తర్కపథే పరం తవ వపుర్బ్రహ్మాఖ్య మన్యే పునః,
చిత్తార్ధ్రత్వమృతే విచింత్య బహుభిః సిధ్యంతి జన్మాంతరైః|

9 భావము:
భక్తిరహితముగా కర్మలను ఆచరించిముక్తినిపొందుటమిక్కి లి కష్టము. కర్మ యోగమును ఆచరించువారిలో కొందరు క్రమముగా చిత్తశుద్ధిని పొంది నిర్మలమైన మనస్సుతో భక్తి
మార్గమును అనుసరించికర్మ ఫలములను భగవదర్పితం చేసి ముక్తినిపొందుతారు. కొందరు జ్ఞానయోగమును అను సరించి ఏమాత్రము ఆర్ద్రత పొందలేని చిత్తములతో భగ
వంతుని గురించి తర్క విచారణలో నిమగ్నులై అనేక జన్మ  అనంతరం ముక్తిని పొందుతారు.

2-10-శ్లో.
త్వద్భక్తిస్తు కథా రసామృత ఝరీ నిర్మజ్జనేన స్వయం
సిద్ధ్యంతీ విమల ప్రబోధ పదవీ మక్లేశతస్త న్వతీ।
సద్యః సిద్ధికరీ జయత్యయి విభో! సైవాస్తు మే త్వత్పద-
ప్రేమప్రౌఢిరసార్థ్రతా ద్రుతతరం వాతాలయాధీశ్వర!||
10 భావము:
విభూ! నీ కథలు భక్తిరసము నిండిన అమృత ప్రవాహము లై భక్తులను ఆనందభరితులను చేస్తాయి. నీ భక్తులు స్వయం సిద్ధిని పొంది నిర్మలమైన బ్రహ్మజ్ఞానమును సుల భముగా తెలుసుకొని తక్షణమేమోక్షమును పొందుతారు. ఓ గురవాయూరుపురాధీశా! నీ రూపమును ఆరాధించి నీ చరణములనుఆర్ధ్రతతో సేవించు భక్తిని నాకు సత్వరమే
ప్రసాదించు.
||శ్రీమన్నారాయణీయము||
ప్రథమ స్కంధము
2వ దశకము - భగవద్రూప వర్ణనం. 
--(())--
3-1-శ్లో.
పఠంతో, నామాని ప్రమదభరసింధౌ నిపతితాః
స్మరంతో రూపం తే వరద! కథయంతో గుణకథాః
చరంతో యే భక్తాస్త్వయి ఖలు రమంతే పరమమూన్
అహం ధన్వాన్ మన్యే సమధిగతసర్వాభిలషితాన్||
 
3-1వ భావము
వరదా! సదామనస్సులో నీ రూపమునే నిలుపుకుని నీకథలనే వింటూ నీ గుణాలను కీర్తిస్తూ,నిరంతరమూ నీ నామ మునే జపిస్తూ, ఆనందసాగరములో మునిగి,తన్మయత్వ
ము చెందు భక్తులకు,నీ యందు కలిగిన భక్తి వలననే సకల అభీష్టములు నెరవేరుతాయి. అట్టి భక్తులు ధన్యులు.
  3-2-శ్లో.
గదక్లిష్టం కష్టం తవ చరణసేవారసభరే౾
ప్యనాసక్తం చిత్తం భవతి బత విష్ణో! కురుదయామ్।
భవత్పాదాంభోజస్మరణరసికో నామానివహన్
అహంగాయం గాయం కుహచన వివత్స్యామి విజనే||

2వ భావము
ప్రభూ! నాకు కలిగిన రోగము వలన నీ చరణసేవ చేయుటలోకలుగు ఆనందరసమును అనుభవించలేక పోవుచున్నా ను. నా చిత్తమునకు ఆసక్తి లేకున్నది. శ్రీహరీ! నా రోగము
ను హరించి నన్ను అనుగ్రహించు. ప్రశాంత చిత్తముతో నీపాదపద్మములను స్మరించుచూ,నీనామములను గానము చేయుచూ ఆనందమును పొందుతాను.

3-3-శ్లో.
కృపా తే జాతా చేత్ కిమివ నహి లభ్యం తనుభృతాం
మదీయక్లేశౌఘప్రశమనదశా నామ కియతీ
న కే కే లోకే౾స్మిన్ననిశమయి శోకాభిరహితా
భవద్భక్తా ముక్తాః సుఖగతిమసక్తా విదధతే||

3వ భావము
భగవాన్! నీ అనుగ్రహం వలన లభించనిది కాని, సాధించ లేనిది కాని ఏమియూ లేదు. లోకములో ఎందరో భక్తులు లౌకిక సుఖముల పట్ల విరక్తులై నీ అనుగ్రహం వలన శోక
రహితులు జీవన్ముక్తులు అగుచూ, అలౌకికమైన ఆనంద మును అనుభవించుచున్నారు. నా కష్టమును తొలగించి, అటువంటి భక్తితో కూడిన ఆనందమును నాకుప్రసాదించు
ము.

3-4-శ్లో.
మునిప్రౌఢా రూఢా జగతి ఖలు గూఢాత్మయో
భవత్పాదాంభోజస్మరణవిరుజో నారదముఖాః।
చరంతీశ! స్వైరం సతతపరినిర్భాతపరచిత్
సదానందాద్వైత ప్రసరపరిమగ్నాః కిమపరమ్||

4వ భావము
ప్రభూ! లోకప్రసిద్ద భక్తులైన నారదుడు వంటి మహామును లు, నీ పాదపద్మ స్మరణచే వారి బాధలను దూరము చేసు కుని, నీ అనుగ్రహముతో, వారి చిత్తములలో ప్రకాశించు భగవత్ తత్వాన్ని గ్రహించి,చిదానందముతో, నిరంతరముసకల లోకములలో నిగూఢముగా సంచరించుచున్నారు.

3-5-శ్లో.
భవద్భక్తిః స్ఫీతా భవతు మమ సైవ ప్రశమయేత్
అశేషక్లేశౌఘం న ఖలు హృది సందేహకణికా।
న చేద్వ్యాసస్యోక్తిస్తవ చ వచనం నైగమవచో
భవేన్మిథ్యా రథ్యాపురుషవచనప్రాయమఖిలమ్||

5వ భావము
ప్రభూ! నాకు నీ పట్ల కలిగిన ధృఢమైన భక్తి నా సకల కష్టము లను హరిస్తుంది. నా హృదయములో ఏమాత్రము సందేహము లేదు. అట్లు కానిచో,వ్యాస మహర్షి భగవద్భక్తి
గురించిచెప్పిన వాక్కులు మరియు వేదములలో చెప్పబడి న విషయములు అసత్యము లగును. వీధు లమ్మట తిరిగే వారి వ్యర్థపు మాటలతో సమాన మగును.

3-6-శ్లో.
భవద్భక్తిస్తావత్ ప్రముఖమధురా త్వద్గుణరసాత్
కిమప్యారూఢా చేదఖిలపరితాపప్రశ్రమనీ।
పునశ్చాంతే స్వాంతే విమలపరిబోధోదయమిళ
న్మహానందాద్వైతం దిశతి కిమతః ప్రార్థ్యమపరమ్||

6వ భావము
ప్రభూ! భగవద్భక్తి అత్యంత మహిమ కలిగినది. నీ కథలు, గుణములు గరించి విని, భక్తుల మనసులు ఆర్థ మగుట వలన కలుగు నట్టి భక్తి మధురమైనది. క్రమముగా చిత్తములో స్థిరపడిన ధృఢమైన భక్తి భక్తుల కష్టములనుహరించి వారిని ప్రశాంత చిత్తులను చేస్తుంది. పరిపూర్ణమైన భక్తి,చిత్తమునకు భగవతత్వ జ్ఞానముపట్ల ప్రేరణ కలిగిస్తుంది.బ్రహ్మతత్వ జ్ఞానమును గ్రహించిన భక్తులు బ్రహ్మానందముతో అద్వైతసిద్ధిని పొందగలుగుతారు. అంతకన్నా భగవంతుడిని కోరదగినది ఏమియు లేదు.

3-7-శ్లో.
విధూయ; క్లేశాన్ మే కురు చరణయుగ్మం ధృతరసం
భవత్ క్షేత్రప్రాప్తౌ కరమపి చ తే పూజనవిధౌ।
భవన్మూర్త్యా లోకే నయనమథ తే పాదతులసీ-
పరిఘ్రాణే ఘ్రాణం శ్రవణమపి తే చారుచరితే||

7వ భావము
చక్కటి చరిత్రతో విలసిల్లే ఓ నా ప్రభూ! నా కష్టములను తొలగించి నన్ను అనుగ్రహించుము. నా పాదములు నీ క్షేత్రమునకు చేరుటకు, నా కరములు నీ పూజ చేయుటకు, నానేత్రములు నీ మూర్తిని దర్శించుటకు, నా నాసిక నీపాదముల చెంత నున్న తులసిని ఆఘ్రాణించుటకు, నాచెవులునీ చరితము విని ఆనందించుటకు ఉపయోగపడునట్లునన్ను అనుగ్రహించ మని ప్రార్దించుచున్నాను.

3-8-శ్లో.
ప్రభూతాధివ్యాధిప్రసభచలితే మామకహృది
త్వదీయం తద్రూపం పరమరసచిద్రూపముదియాత్।
ఉదంచద్రోమాంచో గలితబహుహర్షాశ్రునివహో
యథా విస్మర్యాసం దురుపశమపీడాపరిభవాన్||

8వ భావము
ప్రభూ¡ మానసికమైన భాధలు, శారీరకమైన రుగ్మతలు నాహృదయమును చలింపచేయుచున్నవి. నా చిత్తమునందునీ చిదానందరూపము ప్రకాశించునట్లు అనుగ్రహించుము.నీ రూప దర్శనము వలన ఆనందముతో నా శరీరమునకు గగుర్పాటు కలిగి ఆనందభాష్పములు స్రవించగా, ఉపశమనము కలిగి భాధలను మరిచి, ఆనందమును పొందుతాను.

3-9-శ్లో.
మరుద్గేహాధీశ! త్వయి ఖలు పరాంచో౾పి సుఖినో
భవత్ స్నేహీ సో౾హం సుబహు పరితప్యే చ కిమిదమ్।
అకీర్తిస్తే మా౾భూద్వరద! గదభారం ప్రశమయన్
భవద్భక్తోత్తంసం ఝటితి కురు మాం కంసదమన!

9వ భావము
గురవాయూరుపురాధీశా! ప్రభూ ! నీ యందుభక్తిలేనివారు సుఖముగా ఉన్నారు. భక్తుడ నగు నేను భాధలను అనుభ వించుచున్నాను. కంససంహారి! ఇది నీకు అపకీర్తిని కలిగిం
చును. నాకు భాధల నుంచి శీఘ్రముగా విముక్తి కలిగించు వరదా! నీ భక్తులలో ఉత్తమునిగా అగు వరమునుప్రసాదించుము
.
3-10-శ్లో.
కిముక్తైర్భూయోభిస్తవ హి కరుణా యావదుదియాత్
అహం. తావద్దేవ! ప్రహితవివిధార్తప్రలపితః।
పురః క్లుప్తే పాదే వరద! తవ నేష్యామి దివసాన్
యథాశక్తి వ్యక్తం నతినుతినిషేవా విరచయన్||
10వ భావము
ప్రభూ! వరదా!నాభాధలను నివారించమని పదే పదే వేడు కొను మాటల వలన ప్రయోజనము ఏమి?నీవు నన్ను కరుణించువరకు,వేదనాభరితమైన ప్రలాపములను నిలిపివేసినీ చరణములకు యధాశక్తిగా, పూజలు చేయుచు నిన్ను ప్రార్థించుచూ దినములు గడుపుదును.//ప్రథమ స్కంధము//3వ దశకము //
భక్తి స్వరూప వర్ణనము- భక్తికై ప్రార్థన
💐
 ఈ నాల్గవదశకము పోస్ట్ చేసిన తేదీ:14-10-2019సం.
4-1-శ్లో.
కల్యతాం మమకురుష్వ తావతీం
కల్యతే భవదుపాసనం యయాl
స్పష్ట మష్ట విథయోగ చర్యయా పుష్టయాశు
తవ తుష్టి మాప్ను యాం||

1వ భావము.
ప్రభూ!యోగమూర్గము ననుసరించుటకు, అష్టాంగయోగ మును సాధన చేసి నీ అనుగ్రహమును పొందుటకు, తగినంత మాత్ర మైన ఆరోగ్యమును మాత్రము నాకుప్రసాదించుము.

4-2-శ్లో.
బ్రహ్మచర్యం దృఢతాదిభి ర్యమైః
ఆప్లవాదినియమైశ్చపావితాః।
కుర్మహే దృఢ మమీ సుఖాసనం
పంకజాద్యమపి వా భవత్పరాః||

2వ భావము.
ధృఢమైన బ్రహ్మచర్యము వంటి యమములచే అంతఃకరణను, స్నానమువంటి నియమము లచే శరీరమును, పవిత్రము చేసుకుని సుఖాసనమున కూర్చుని, పద్మాసనాది ఆసనములచే యోగమును సాధన చేయుదును.

4-3-శ్లో.
తారమంత రనుచింత్య సంతతం
ప్రాణవాయు మభియమ్య నిర్మలాః।
ఇంద్రియాణి విషయాద థాపహృత్యాస్మహే
భవదుపాసనోన్ముఖాః||

3వ భావము.
ప్రభూ! నిరంతరమైన నీనామ స్మరణచే మనస్సును సుస్దిర పరచుకొని, ప్రాణాయామమున వాయువులను నిరోధించి మానసికమైన, శారీరికమైన నిర్మలత్వమును సాధన చేసె
దను.విషయాసక్తముల నుంచి ఇంద్రియములను దూరము చేసుకుని , మనోనిగ్రహం సాధించి భగవదుపాసనను ప్రారంభించుటకు సంసిద్ధుడ నగుదును.

4-4-శ్లో.
అస్ఫుటే వపుషి తే ప్రయత్నతో ధారయేమ
ధిషణాం ముహుర్ముహుః।
తేన భక్తిరస మంతరార్థ్రతాముద్వహేమ
భవదంఘ్రిచింతకాః||

4వ భావము.
ప్రభూ! ప్రారంభమున చిత్తము నందు అస్పష్టముగా నున్న నీ రూపము, సుస్దిరమై నిలుచు వరకు పదేపదే నీనామము ను ధ్యానము చేసెదను, నీ పాదపద్మములను చింతన
చేయుచూ భక్తిరసమును, ఆర్ధ్రతను పొందెదను.

4-5-శ్లో.
విస్ఫుటావయవ భేదసుందరం
త్వద్వపు స్సుచిర శీలనావశాత్;।
అశ్రమం మనసి చింతయా మహే
ధ్యానయోగ నిరతా స్త్వదాశ్రయాః||

5వ భావము.
ప్రభూ! నిన్ను ఆశ్రయించి ధీర్ఘకాలము నిరంతరము ధ్యాన ము చేయుట వలన, సుందరమైన నీ అవయవములను దర్శించెదను. క్రమముగా సుస్దిరమైన, స్పష్టమైన, నీ భగవ ద్రూపమును మనస్సు నందు నిలుపుకుని ధ్యానించెదను.

4-6-శ్లో.
ధ్యాయతాం సకలమూర్తి మీదృశీం
ఉన్మిషన్మధురతాహృతాత్మనాం।
సాంద్ర మోద రసరూపమాంతరం
బ్రహ్మరూపమయి! తే౾వభాసతే||

6వ భావము.
ప్రభూ! ధ్యానములో సక లావయవ సహితమైన నీరూప మును దర్శించి, ఆ రూప మాధుర్యము నకు వశులయిన సాధకులకు, నీవు నీ అంతర్గత రూపమును పరిపూర్ణ ఆనం దరసమయ మైన బ్రహ్మతత్వమును అనుగ్రహించెదవు.

4-7-శ్లో.
తత్సమా స్వదన రూపిణీం స్థితిం
త్వత్సమాధిమయి విశ్వనాయక!
ఆశ్రితాః పునరతః పరిచ్యుతా
వారభేమహి చ ధారణాదికమ్||

7వ భావము.
ప్రభూ!విశ్వాధిపతీ! సాధకులు సమాధి స్ధితి యందుబ్రహ్మ తత్వ అనుభూతిని పొ౦దియు, వారి చిత్తమును ఆ స్ధితి యందు నిలుపలేక తొలగిపోవుదురు. అట్టివారు, మరల ధ్యానముతో సమాధిస్దితిని సాధన చేయుదురు.

4-8-శ్లో.
ఇత్థ మభ్యసన నిర్భరోల్లసత్,
త్వత్పరాత్మ సుఖ కల్పితోత్సవాః।
ముక్త భక్త కుల మౌలితాం గతాః
సంచరే మశుక నారదాదివత్||

8వ భావము.
ప్రభూ! ఈ విధమైన యోగసాధనచే, చిత్తమున అనుభవ గోచరమైన బ్రహ్మతత్వరూపమును దర్శించి, పరమానంద ముతో సాధకుడు ముక్తిని పొందును. అనంతరము ముక్తు
లలొ శ్రేష్టు లగు శుక, నారదాది మహామునులవలె సంచ రించును.

4-9-శ్లో.
త్వత్సమాధి విజయే తు యః పునర్మఙ్క్షు
మోక్షరసికః క్రమేణ వా।
యోగవశ్యమనిలం షడాశ్రయైః ఉన్నయత్యజ!
సుషుమ్నయా శనైః||

9వ భావము.
జన్మము లేని వాడవైన పరమాత్మా! మోక్షగామి అయిన సాధ కుడు, సమాధి స్ధితి యందు విజయుడై, తక్షణము లేదా క్రమముగా యోగమార్గమును అనుసరించి, షట్చ
క్రముల యందు ప్రాణవాయువును నిగ్రహించి, సుషుమ్నా నాడి సహాయమున దేహమును త్యజించును.

4-10-శ్లో.
లింగదేహమపి సంత్యజన్నథో లీయతే
త్వయి పరే నిరాగ్రహః।
ఊర్థ్వలోక కుతుకీ తు మూర్ధతః సార్థమేవ
కరణై ర్నిరీయతే||

10వ భావము.
ప్రభూ! ముముక్షువు అయినయోగీశ్వరుడు పరబ్రహ్మ యం దు తదాత్మ్యము చెంది, దేహమును, సూక్ష్మదేహమును కూడా త్యజంచి, పరబ్రహ్మ యందు ఐక్యము పొందును. అట్లుకాక, ఊర్ధ్వ లోకములను ఆశించిన సిద్ధులు బ్రహ్మ రంధ్రము ద్వారా, దేహమును త్యజించి ఇంద్రియములు (సూక్ష్మదేహము) సహితముగా బ్రహ్మ లోకమునకు పయనించెదరు.

4-11-శ్లో.
అగ్నివాసర వలర్క్షపక్షగైః
ఉత్తరాయణజుషా చ దైవతైః।
ప్రాపితో రవిపదం భవత్పరో
మోదవాన్ ధ్రువపదాంతమీయతే||

11వ భావము.
ఈ విధముగా క్రమ క్రమేణ ముక్తిని సాధించు పధమున సాధకుడు, అగ్ని, పగలు, శుక్లపక్షము మరియు ఉత్తరా యణ అధిష్టానదేవతలను అనుసరించుచు, సూర్యమండ లమును అతిక్రమించి, పరతత్వము యందు ఆనందము ను అనుభవించుచూ ధృవపథమును చేరును.

4-12-శ్లో.
అస్థితో౾థ మహారాలయే యదా
శేషవక్త్రదహనోష్మణార్ద్యతే।
ఈయతే భవదుపాశ్రయస్తదా వేధసః
పదమతః పురైవ వా||

12వ భావము.
ప్రభూ! సాధకునికి ధృవమండలము నుండి మహర్లోకగతి ప్రాప్తించగా, అచ్చట కల్పాంతమున లోకములన్నీ ఆది శేషుని ముఖాగ్నికి వశమగుటను గా౦చి, నిన్నే ఆశ్రయించిన భక్తుడగుట వలన ఆ తాపము నుండి శీఘ్ర్రమే విడువబడి, బ్రహ్మలోకము చేరును.

4-13-శ్లో.
తత్ర వా తవ పదే౾థవా వసన్ ప్రాకృత
ప్రళయ ఏతి ముక్తతాం।
స్వేచ్ఛయా ఖలు పురా విముచ్యతే
సంవిభిద్య జగదండమోజసా||

13వ భావము.
ప్రభూ! సాధకుడు బ్రహ్మలోకము లేదా వైకుంఠ నివాసిఅయి ప్రకృతి పరమాత్మ యందు లయ మగు ప్రళయకాలమున ముక్తిని పొందును. లేదా! తన ఇష్ట ప్రకారము ముందుగనే తన యోగశక్తిచే జగదండమును(బ్రహ్మాండమును) భేధించి విష్ణుపధమును చేరగలడు.

4-14-శ్లో.
తస్య చ క్షితిపయోమహో౾నిలద్యో
మహాత్ప్రకృతిసప్తకావృతీ।
తత్తదాత్మకతయా విశన్ సుఖీ యాతి
తే పదమనావృతం విభో!

14 వ భావము.
విభో! బ్రహ్మాండమును ఛేధించి, దానిని ఆవరించిఉన్నసప్తా వరణము లగు పంచభూతములు, వాటి సూక్ష్మతత్వము లు, ప్రకృతి, మహత్తు, వీటి యందు తన ఇంద్రియముల ను లయించి, తుదకు నీ యందు ఐక్యము పొందును.

4-15-శ్లో.
అర్చిరాదిగతిమీదృశీం వ్రజన్ విచ్యుతిం
న భజతే జగత్పతే!
సచ్చిదాత్మక! భవద్గుణో దయాను
చ్ఛరంతమనిలేశ! పాహి మామ్||

15వ భావము.
జగధీశ! ప్రభూ! నీవు చూపిన కాంతివంతము, దివ్యమంగళము అయినఅర్చిరాదిగతిగమనమున సాధకుడు నిన్ను చేరి ఎన్నటికీ నిన్ను విడువడు,తిరిగి జన్మమును పొందడు ప్రభూ! సచ్చిదానంద మైన నీ గుణములనుస్మరించుచున్న నన్ను రక్షించుము.
//ద్వితీయ స్కంధము//
//4వ దశకము సమాప్తము//
--((***))--

5వ దశకము - విరాట్పురుషోత్పత్తి ప్రకార వర్ణనము
పఠించిన వారు:- శ్రీమతి శాంతి ముత్తయ్య చిదంబరం.
పోస్ట చేసిన తేదీ: 14-10-2019సం.

5-1-శ్లో.
వ్యక్తావ్యక్తమిదం న కించిదభవత్,ప్రాక్ ప్రాకృత ప్రక్షయే
మాయాయాం గుణసామ్య రుద్ధవికృతౌ త్వయ్యా గతా యాం లయంl
నో మృత్యుశ్చ తదామృతం చ సమభూన్నాహ్నో న రా త్రేః స్థితిః
తత్రైకస్త్వమశిష్యథాః కిల పరానందప్రకాశాత్మనా||

1వ భావము.
ప్రభూ! ప్రాచీన ప్రళయకాలమున సృష్టి ఆవిర్భావమునకు ముందు; వ్యక్తమగు స్ధూలరూపము కాని, అవ్యక్తమగు సూక్ష్మరూపము కాని లేవు. ఆసమయమున నీ జ్ణానశక్తి నీ
యందే ఐక్యమయి ఉన్నది. ఆ శక్తి ప్రకృతిగతమై, త్రిగుణ ములుగా పరిణామము చెందని దశలో నీ యందే లయ మయి ఉన్నది . రాత్రి, పగలు, మృత్యువు, అమరత్వము, (అమృతము) అనునవి లేని ఆ స్ధితిలో ఙ్ఞానానందమును అనభవించుచూ, ప్రకాశించుచూ నీవు మాత్రమే ఉన్నావు.

5-2-శ్లో.
కాలః కర్మ గుణాశ్చ జీవనివహ విశ్వం చ కార్యం విభో!
చిల్లీలారతిమేయుషి త్వయి తదా నిర్లీనతామాయయుః।
తేషాం నైవ వదంత్య సత్త్వమయి భోః!శక్త్యాత్మనా తిష్ఠతాం
నో చేత్ కిం గగనప్రసూనసదృశాంభూయోభవేత్,సంభవః||

2వ భావము.
ప్రభూ! ప్రకృతి తత్వములగు కాలము, కర్మము, త్రిగుణ ములు మరియు ప్రాణమున్న జీవులు నీ వలననే సృష్టిం చబడినవి. ప్రాచీన ప్రళయకాలమున నీవు చిదానంద ప్రకా
శకుడివై ఉన్న ఆ సమయమున ప్రకృతి ఏకీకృతశక్తిగా నీ యందు ఐక్యము పొందెను. ప్రభూ! సృష్టి ఆధారములేక గగనకుసుమమువలె ఏవిధముగా ఆవిర్భవించును?
విశ్వము నిరాధారమయినది కాదు అని వేదములు చెప్పు చున్నవి . నీయందు ఐక్యము పొందిన శక్తివలననేవిశ్వము సృష్టించబడినది. విశ్వసృష్టి కార్యమునకు నీ సంకల్పమే
కారణము.

5-3-శ్లో.
ఏవం చ ద్విపరార్ధకాలవిగతావీక్షాం సిసృక్షాత్మికాం
బిభ్రాణేత్వయిచుక్షుభేత్రిభువనీభావాయమాయాస్వయమ్
మాయాతః ఖలు కాలశక్తిరఖిలాదృష్టం స్వభావో౾పి చ
ప్రాదుర్భూయగుణాన్వికాస్యవిదధుస్తస్యాఃసహాయక్రియాం|

3వ భావము.
భగవాన్! ప్రాకృత ప్రళయాంతరమై రెండు పరార్ధముల కాలము గడిచెను. సృష్టిచేయు సంకల్పముతో నీ యందు నిభిడీకృతమై యున్న శక్తిపై నీ దృష్టి నిలిచినది. ఆ వీక్షణ
మునకు మాయ క్షోభించెను.ఆ స్ధితియందు,మాయనుండి త్రిలోకములు, కాలము, కర్మము, స్వభావము వాటి సహా యముతో ప్రకృతిగతమయిన త్రిగుణములు వికాసము నొందెను..

5-4-శ్లో.
మాయా సన్నిహితో౾ప్రవిష్టవపుషా సాక్షీతి గీతో భవాన్
భేదైస్తాం ప్రతిబింబతో వివిశవాన్ జీవో౾పి నైనాపరః।
కాలాదిప్రతిబోధితా౾థ భవతా సంచోదితా చ స్వయం
మాయాసాఖలుబుద్ధితత్త్వమసృజద్యో౾సౌ మహానుచ్యతే||

4వ భావము.
భగవాన్! నవ్వు మాయనుసృష్టించి,సన్నిహితముగాఉన్న ప్పటికీ మాయ యందు నీ స్వరూపము అగోచరము.అయి నను ప్రభూ! ప్రకృతి భేధములతో జీవుడిగా వ్యవహరించు
చు న్నది నీ ప్రతిరూపమే కాని వేరు కాదు. అందువలననే నిన్ను సాక్షి అని వేదములు కీర్తించుచున్నవి. నీ సంకల్ప ము వలన కాలము, కర్మము, స్వభావములచే మహత్తు
అను బుద్ధితత్వము సృష్టించబడినవి.

5-5-శ్లో.
తత్రాసౌ త్రిగుణాత్మకో౾పి చ మహాన్ సత్త్వప్రధానస్స్వయం
జీవే౾స్మిన్ ఖలు నిర్వికల్పమహం ఇత్యుద్బోధనిష్పాదకః।
చక్రే౾స్మిన్ సవికల్పబోధకమహంతత్త్వం మహాన్ ఖల్వసౌ
సంపుష్టం త్రిగుణైస్తమో౾తిబహులం విష్ణోభవత్ప్రేరణాత్||

5వ భావము.
మూడు గుణములతో కలిసి సంభవించిన మహత్తత్వం జీవులలో అహం అనే తత్వాన్ని ప్రేరేపించినది. మహత్త త్వములోని అహం సత్వగుణముతో కలిసి జీవులలో నిర్వికల్పముగా (బయటకు కనపడని విధముగా) జ్ఞాన మును ఉద్భోధించును. మహత్తత్వమలోని అహం తమోగుణముతో కలిసి బయటకు కనబడు విధముగా తామస
మును ప్రేరేపించును. ప్రభూ! విష్ణుమూర్తీ! ఇదంతా నీ ప్రేరణతోనే జరుగును.

5-6-శ్లో.
సో౾హం చ త్రిగుణక్రమాత్ త్రివిధతామాసాద్య వైకారికో
భూయస్తైజసతామసావితి భవన్నాద్యేన సత్త్వాత్మనా।
దేవానింద్రియమానినో౾కృత దిశావాతార్క పాశ్యశ్వినో
వహ్నీంద్రాచ్యుతమిత్రకాన్. విధువిధి శ్రీరుద్రశారీరకాన్||

6వ భావము.
అహం తత్వం త్రివిధములు. క్రమముగా అవి, సత్వగుణ ప్రధానముగా వైకారికము, రజోగుణ ప్రధానముగా తైజస ము, తమోగుణ ప్రధానముగా తామసము ఏర్పడినవి.
వైకారికము నుండి పంచఙ్ఞానేంద్రియములకు అధిదేవత లగు దిక్కులు, వాయువు, సూర్యుడు, వరుణుడు, అశ్వి నులు సృష్టించబడెను. కర్మేంద్రియములకు అధిదేవతలు
గా అగ్ని, ఇంద్రుడు, విష్ణువు, మిత్రుడు, ప్రజాపతులు సృష్టిం చబడెను. అంతఃకరణకు అధిదేవతలుగాచంద్రుడు, బ్రహ్మ, రుద్రుడు, క్షేత్రజ్నుడు సృష్టిఃచబడిరి.

5-7-శ్లో.
భూమన్!మానస బుద్ధ్యహంకృతి మిలచ్చిత్తాఖ్య వృత్త్యన్వితం
తచ్చాంతః కరణంవిభో! తవ బలాత్ సత్త్వాంశ ఏవాసృజత్।
జాతస్తైజసతో దశేంద్రియ గణ స్తత్తామసాంశాత్ పునః
తన్మాత్రం నభసో మరుత్పురపతే! శబ్దో౾జని త్వద్బలాత్||

7వ భావము.
సత్వగుణరూప మయిన వైకారిక అహంకారము,మనస్సు బుద్ధి, చిత్తము, అహం కలిగిన అంతఃకరణను సృష్టించెను తైజసాహంకారము ఐదు జ్ఞానేంద్రియములను, ఐదు కర్మేం
ద్రియములను సృష్టించెను. తామసాహంకారము పంచ భూతములను సృష్టించెను. గురవాయూరు పురాధిపతీ! నీ సంకల్పము వలననే పంచభూతములలోని ఆకాశము
నకు తన్మాత్ర అయిన శబ్దము ఆవిర్భవించెను.

5-8-శ్లో.
శబ్దాద్వ్యోమ తత- ససర్జిథ విభో! స్పర్శం తతో మారుతం
తస్మాద్రూపమతో మహో౾థ చ రసం తోయం చ గంధం మహీమ్
ఏవం మాధవ! పూర్వపూర్వకలనాదాద్యాద్యధర్మాన్వితం
భూతగ్రామమిమం త్వమేవ భగవన్ ప్రాకాశయస్తామసాత్||

8వ భావము.
భగవాన్! శబ్దము నుండి ఆకాశము, ఆకాశము నుండి స్పర్శ, స్పర్శ నుండి వాయువు, వాయువు నుండిరూపము రూపము నుండి తేజము, తేజము నుండి రసము, రసము నుండి జలము, జలము నుండి గంధము, గంధము నుండి పృధ్వి సృష్టించబడినవి. మాధవా! తామసాహంకా ర మూలముగా ఏర్పడిన పంచభూతములు పరస్పర సంబంధము కలిగి ఉండుటకు, పూర్వ పంచభూత ధర్మ ముతో తదితర పంచభూతములు ప్రకట మగుటకు, నీసృష్టియే కారణము.

5-9-శ్లో.
ఏతే భూతగణాస్తథేంద్రియగణా దేవాశ్చ జాతాః పృథక్
నో శేకుర్భువనాండనిర్మితివిధౌ దేవైరమీభిస్తదా।
త్వం నానావిధసూక్తిభిర్నుతగుణస్తత్వ్యాన్యమూన్యావిశన్
చేష్టాశక్తిముదీర్య తానిఘటయన్ హైరణ్యమండం వ్యధాః||

9వ భావము.
భగవాన్! నీచే సృష్టించబడినపంచభూతములు,ఇంద్రియ గణములు, అధీకృత దేవతలు భువనాండమునునిర్మించు టలో విఫలమయ్యెను. అనంతరము, దేవతలు నీ గుణ
ములను నానావిధ సూక్తులచే స్తుతించిరి. తక్షణమే నీవు ఆ తత్వములను నీ శక్తులచే ప్రభావితముచేసి,హిరణ్మయ మగు అండమును సృష్టించితివి.

5-10-శ్లో.
అండం తత్ఖలు పూర్వసృష్టసలిలే౾తిష్ఠత్ సహస్రం సమాః
నిర్భిందన్నకృథాశ్చతుర్దశజగద్రూపం విరాడాహ్వయమ్।
సాహస్రైః కరపాదమూర్ధనివహైర్నిశ్శేషజీవాత్మకో
నిర్భాతో౾సి మరుత్పురాధిప! స మాం త్రాయస్వ సర్వామయాత్||

10వ భావము.
ప్రభూ! ఇంతకుపూర్వము సృష్టించబడిన బ్రహ్మాండము వేల సంవత్సరములు జలము నందుఉండెను.దానినినీవు భేధించి, పధ్నాలుగు లోకములతో ప్రకాశించు జగద్రూపు
డగు విరాట్పురుషుని ఆవిష్కరించితివి. వేలకొలది కరము లు, పాదములు, శిరములు కలిగి, అశేష జీవాత్మలతో కలి సిన రూపముతో భాసించుచున్న గురువాయూరు పురాధి
పతీ! నన్ను పీడించుచున్న సర్వ రోగముల నుండి రక్షించుము.

//ద్వితీయ స్కంధ//
5వ దశకము సమాప్తము.
--((**))--
 6-1-శ్లో.
ఏవం చతుర్దశ జగన్మయతాం గతస్య
పాతాళమీశ! తవ పాదతలం వదంతి।
పాదోర్ధ్వ దేశమపి దేవ రసాతలం తే
గుల్ఫద్వయం ఖలు మహాతల మద్భుతాత్మన్||
 
1వ భావము.
జగదీశ్వరా! అద్భుతముగా ఆవిష్కరించబడిన నీ విరాడ్రూ పమునకు, పాతాళము పాదతలమనియు, రసాతలము పాదాగ్రమనియు, మహాతలము నీ చీలమండలు అనియు
చెప్పబడుచున్నది.

6-2-శ్లో.
జంఘే తలాతల మథో సుతలం చ జానూ
కించోరుభాగ యుగళం. వితలా తలే ద్వే।
క్షోణీతలం జఘన మంబర మంగ! నాభిః
వక్షశ్చ శక్రనిలయ స్తవ చక్రపాణే!

2వ భావము.
చక్రపాణీ! తలాతలము నీ కాలి పిక్కలనియు, సుతలము నీ మోకాళ్ళునియు , వితలము అతలము అను రెండు లో కములు నీతొడలభాగములనియు,నీ కటి ప్రదేశము భూత
లమనియు, ఆకాశము నీ నాభియనియు మరియు నీ వక్ష స్ధలము ఇంద్రలోకమనియు చెప్ప బడుచున్నది.

6-3-శ్లో.
గ్రీవా మహస్తవ ముఖం చ జన స్తపస్తు
ఫాలం శిరస్తవ సమస్త మయస్య సత్యమ్।
ఏవం జగన్మయ తనో! జగదాశ్రితైర-
ప్యన్న్యె ర్నిబద్ధ వపుషే భగవన్ నమస్తే||

3వ భావము.
మహర్లోకము నీ కంఠముగా, జనలోకము నీ వదనముగా, తపోలోకము నీ ఫాలభాగముగా, సత్యలోకము నీ శిరస్సు గా, లోకములనాశ్రయించి యుండు విశేషములు నీ ఇతర
అవయవములుగా ఆవిర్భవించిన భగవంతుడా! నీకు నమస్కారము.

6-4-శ్లో.
త్వద్ర్బహ్మ రంధ్ర పదమీశ్వర! విశ్వకంద!
ఛందాంసి కేశవ ఘనా స్తవ కేశపాశాః।
ఉల్లాసి చిల్లియుగళం ద్రుహిణస్య గేహమ్
పక్ష్మాణి రాత్రి దివసౌ సవితా చ నేత్రే||
 
4వ భావము.
విశ్వమునకు మూలమయిన ఈశ్వరా! నీ బ్రహ్మ రంధ్రము వేదములకు నెలవు. మేఘములు నీ కేశపాశములు. కనుబొమలు బ్రహ్మ లోకము. నీ కనురెప్పలు రాత్రి పగలు.
కేశవా! సూర్యచంద్రులను నీ నేత్రములుగా కలిగి ఉన్నావు.

6-5-శ్లో.
నిశ్శేష విశ్వరచనా చ కటాక్ష మోక్షః
కర్ణౌ దిశో౾శ్వి యుగళం తవ నాసికే ద్వే।
లోభ త్రపే చ భగవ న్నధరోత్తరోష్ఠౌ
తారాగణాశ్చ రదనాః శమనశ్చ దంష్ట్రా||

5వ భావము.
భగవాన్! ఈ అనంత సృష్టి రచనకు నీ కటాక్షవీక్షణ ప్రేరిత మే కారణము. విశ్వమునకు నీ చెవులు దిక్కులు. అశ్వినీ దేవతలు నీ రెండు నాసికాపుటములు. లోభము లజ్జ నీపైపెదవి మరియు క్రింది పెదవులు. నక్షత్రములు నీదంతములు. యముడు నీ కోర.

6-6-శ్లో.
మాయావిలాస హసితం శ్వసితం సమీరో
జిహ్వా జలం వచనమీశ! శకుంత పంక్తిః।
సిద్ధాదయ స్స్వరగణా ముఖరంధ్ర మగ్నిః
దేవా భుజా స్తనయుగం తవ ధర్మదేవః||
 
6వ భావము.
జగదీశ్వరా! మాయ నీ ధరహాసము. వాయువు నీ శ్వాస.జలము నీ నాలుక. ఆకాశమున పక్షుల సమూహములు చేయు ధ్వనులు నీ పలుకులు. సిద్ధులు, దేవతల వాక్కులకు నీ స్వరగణము మూలము. అగ్ని నీ ముఖము. దేవ తలు భుజుములు. ధర్మదేవత నీ వక్షస్ధలము.

6-7-శ్లో.
పృష్ఠం త్వధర్మ ఇహదేవ! మనస్సుధాంశుః
అవ్యక్త మేవ హృదయాంబుజ మంబుజాక్ష!
కుక్షిస్సముద్ర నివహా వసనం తు సంధ్యే
శేఫః ప్రజాపతి రసౌ వృషణౌ చ మిత్రః||
 
7వ భావము.
దేవా! విరాడ్రూపమున నీ వీపు అధర్మమునకు, మనస్సు చంద్రునికి, అవ్యక్తమగు పద్మము హృదయమునకు, ఉదరము సముద్రములకు స్దానములయినవి. ప్రాతః సంధ్యలు నీ వస్త్రములు. ప్రజాపతి నీ ఉపస్ధేంద్రియము. మిత్రుడు నీ పాయ్వింద్రియము.
 
6-8-శ్లో.
శ్రోణిస్థలం మృగగణాః పదయో ర్నఖాస్తే
హస్త్యుష్ట్ర సైంధవ ముఖా గమనం తు కాలః!
విప్రాది వర్ణ భవనం వదనాబ్జ బాహు-
చారూరు యుగ్మచరణం కరుణాంబుధే! తే|

8వ భావము.
నీ విరాడ్రూపమున మృగములు నీ శ్రోణీస్ధలము. ఏనుగు లుఒంటెలు, గుర్రములు మొదలగునవి నీకాలిగోళ్ళు కాల గమనము నీ నడక. కరుణారససాగరా! విప్రులు మొదల
గు వర్ణవ్యవస్ధకు నీ ముఖపద్మము, బాహువులు,కాళ్ళు, పాదములు మూలము.

6-9-శ్లో.
సంసార చక్రమయి! చక్రధర! క్రియాస్తే
వీర్యం మహాసుర గణో౾స్థి కులాని శైలాః।
నాడ్య స్సరి త్సముదయ స్తరవశ్చ రోమ
జీయా దిదం వపు రనిర్వచనీయ మీశ!
 
9వ భావము.
చక్రధరా! విశ్వసృష్టి చక్రమున జనన మరణములు నీ సృష్టి క్రియ. సురాసుర మహాపరాక్రమము నీ వీర్యము. పర్వత ములు నీ ఎముకలు. నదులు నీ నాడులు. వృక్షములు నీ రోమములు. జగథీశా! నిర్వచించుటకు అలవికాని నీ
రూపము నా యందు ప్రకాశించుగాక!
 
6-10-శ్లో.
ఈదృ గ్జగన్మయ వపు స్తవ కర్మ భాజాం
కర్మావ సాన సమయే స్మరణీయ మాహుః।
తస్యాంత రాత్మ వపుషే విమలాత్మనే తే
వాతాలయాధిప! నమో౾స్తు నిరుంధి రోగాన్||
 
10వ భావము.
జగన్మయమగు నీ రూపమును,కర్మబద్ధులగు దేహధారులు కర్మావసానసమయమున స్మరించెదరు. గురవాయూరు పురాధీశా! నీ అంతరాత్మ అయిన శుద్ధసత్వగుణరూపము
నకు నమస్కరింతును. నా రోగమును హరించుము.
//ద్వితీయ స్కంధము//
//6వ దశకము సమాప్తము//
💐****💐****💐****💐****💐****💐****💐
దీనికన్నా ముందటి పోస్ట్ లను చూడదలచినవారు‌



7-1-శ్లో.
ఏవం దేవ! చతుర్దశాత్మక జగద్రూపేణ జాతః పునః
తస్యోర్ధ్వం ఖలు సత్యలోక నిలయే జాతో౾సి ధాతా స్వయమ్।
యం శంసంతి హిరణ్యగర్భమఖిల త్రైలోక్యజీవాత్మకం
యో౾భూత్ స్ఫీతరజో వికార వికసన్నానాసి సృక్షరసః||

1వ. భావము:
దేవా!చతుర్దశభువనములు నీ యందేనెలకొనగా,విరాట్పు రుష రూపములొ ఆవిర్బవించిన నీవు సకలలోకములకు పైలోక మగు సత్యలోకమున స్వయముగా ధాత (విధాత లేదా బ్రహ్మ) రూపమును ధరించితివి. త్రిలోకములలోని సమస్త జీవులకు జీవాత్మ రూపుడైన ఆ ధాతను 'హిరణ్య గర్బుడు' అని, వేదములు పేర్కొనినవి. ప్రకృతి వలన ఏర్పడిన రజోగుణ కారణముగా, ధాత యందు నానాసి సృక్షా రస (అనేక రూపములతో, అనేక విధములగా) సృష్టి చేయ వలయునను కోరిక జనించినది.

7-2-శ్లో.
సో౾యం విశ్వ విసర్గ దత్తహృదయః సంపశ్య మానస్స్యయం,
బోధం ఖల్వ నవాప్య విశ్వవిషయం చింతాకులస్తస్థివాన్
తావత్త్వం జగతాం పతే! తప తపేత్యేవం హి వైహాయసీం
వాణీమేనమశిశ్రవః శ్రుతిసుఖాం కుర్వం స్తపః ప్రేరణామ్||

2వ. భావము:
జగత్పతీ! ప్రకృతి వలన ఏర్పడిన రజోగుణ ప్రభావముతో సృష్టి చేయుటకు ధాత స౦కల్పించియు,విశ్వ సృష్టివిషయ మున జ్ఞానమును పొ౦దలేకపోయెను. ఆ సమయమున,
చింతనా వ్యాకులుడైన బ్రహ్మ హృదయమునకు ప్రేరణను, చెవులకు ఆన౦దమును కలిగి౦చుచు "తపస్సు! తపస్సు! " అను ఆకాశవాణి వాక్కులను నీవు వినిపించితివి.

7-3-శ్లో.
కో౾సౌ మామవదత్ పుమానితి జలాపూర్ణే జగన్మండలే
దిక్షూ ద్వీక్ష్య కిమప్య నీక్షితవతా వాక్యార్థ ముత్పశ్యతా।
దివ్యం వర్షసహస్ర మాత్త తపసా తేన త్వమారాధితః
తస్మై దర్శిత వానసి స్వనిలయం వైకుంఠమేకాద్భుతమ్||

3వ భావము:
"తపస్సు!తపస్సు!" అని ఉచ్ఛరించిన రూపము కొరకు ధాత పలుదిక్కులను పరికించగా, పూర్తిగా జలముతో ఆవరించబడిన జగన్మండలమును వీక్షించి, ఏ విధమయిన రూప మును కనుగొన లేకపోయెను.ధాత తనకు వినిపిం చిన వాక్కునకు అర్ధమును, దాని ప్రేరణను గ్రహించి,వేయి దివ్య వర్షముల కాలము తపస్సు ఆచరించి,నిన్ను ఆరాధించెను. అప్పుడు ధాతకు, నీవు నీ స్ధాన మగు అద్భుతమ యిన వైకుంఠమును దర్శింప చేసితివి.

7-4-శ్లో.
మాయా యత్ర కదాపి నో వికురుతే భాతే జగద్భ్యోబహిః
శోక క్రోధ విమోహ సాధ్వసముఖా భావాస్తు దూరం గతాః।
సాంద్రానంద ఝరీ చ యత్ర పరమ జ్యోతిః ప్రకాశాత్మకే
తత్తే ధామ విభావితం విజయతే వైకుంఠరూపం విభో!

4వ. భావము:
విభూ! మాయ వలన ఏవిధమయిన మార్పు చెందనిది, జగత్తునకు అతీతముగా ప్రకాశించు నది,శోకము, క్రోధము, మోహము, భయము మొదలగు భావములకు అతీతమయినది, పరమోన్నత మగు జ్యోతి రూపముతో ప్రకాశిం చునది, పరిపూర్ణమయిన జ్ఞానానందరస ప్రవాహమునకు నిలయమైన వైకుంఠమును నీవు ధాతకు దర్శింపచేసితివి.

7-5-శ్లో.
యస్మిన్ నామ చతుర్భుజా హరిమణి శ్యామావదాతత్విషో
నానాభూషణరత్న దీపితదిశో రాజద్విమానాలయాః।
భక్తిప్రాప్తతథావిధోన్నతపదా దీవ్యంతి దివ్యా జనాః
తత్ తే ధామ నిరస్తసర్వశమలం వైకుంఠరూపం జయేత్||

5వ. భావము:
చతుర్భుజములను కలిగినవారు, నీలమణి వర్ణమును పోలిన దేహకాంతి గలవారు, తాము ధరించిన రత్నాభరణ విశేషములచే దిక్కులను దీప్తివంతము చేయువారు, రాజభవనము లను పోలిన గృహములను కలిగినవారు, విమానాలయములలో విహరించువారు, ఉత్తమ భక్తి ఫలి తముగా ప్రాప్తించిన ఉన్నత స్ధానమును పొందినవారు అగు దివ్య జనులతో విలసిల్లునది మరియు నీకు నిలయ మై రూపము దాల్చిన ఆ వైకుంఠము సర్వ పాపములను హరించి జయించును.

7-6-శ్లో.
నానాదివ్య వధూజనై రభివృతా విద్యుల్లతాతుల్యయా
విశ్వోన్మాదన హృద్య గాత్ర లతయా విద్యోతితా శాంతరా।
త్వత్పాదాంబుజ సౌరభైక కుతుకాల్లక్ష్మీ స్స్వయం లక్ష్యతే
యస్మిన్ విస్మయనీయ దివ్యవిభవం తత్ తే పదం దేహిమే||

6వ. భావము:
విభూ! దివ్య స్త్రీజన సమూహముచే పరివేష్టించబడి, లక్ష్మీ దేవికి నిలయమై, మెరుపుతీగను పోలిన దేహకాంతితో జగత్తును మై మరపించు రూప లావణ్యములతో దిగంత ములను సైతము ప్రకాశింపచేయునది, శ్రీమహావిష్ణువు పాదారవింద పరిమళమును ఆస్వాదించు ఆసక్తిచే స్వయ
ముగా సాక్షాత్కరించు లక్ష్మిదేవికి స్ధానమయినది, దివ్య వైభవముతో శోభిల్లుచూ, విస్మయము ను కలిగించు వైకుం ఠము నందు నాకు స్ధానమును అనుగ్రహించుము.

7-7-శ్లో.
తత్రైవం ప్రతిదర్శితే నిజపదే రత్నాసనా ధ్యాసితం
భాస్వత్కోటి లసత్కిరీట కటకా ద్యాకల్పదీప్రాకృతి।
శ్రీవత్సాంకిత మాత్తకౌస్తుభ మణిచ్ఛాయారుణం కారణం
విశ్వేషాం తవ రూప మైక్షత విధిస్తత్తే విభో! భాతు మే||

7వ. భావము:
విభూ! వైకుంఠమున, రత్నఖచిత సింహాసనమును అధివసించి, కోటి సూర్యు కాంతుల సమానమైన కాంతితో ప్రకా శించు కిరీటమును, కటకములు మొదలగు ఆభరణము
లను ధరించి; వక్షస్ధలమున శ్రీవత్సముతో అరుణవర్ణ శోభితమయిన కౌస్తుభమణితో అలంకృతమైన నీ రూపము బ్రహ్మదేవునికి గోచరించెను. విభూ! విశ్వసృష్టికి కారణమ
యిన ఆ రూపమును నాకును సాక్షాత్కరింప చేయ మని నిన్ను ప్రార్ధింతును.

7-8-శ్లో.
కాలాంభోద కళాయ కోమలరుచాం చక్రేణ చక్రం దిశాం
ఆవృణ్వాన ముదార మందహసిత స్యంద ప్రసన్నానం।
రాజత్కంబు గదారి పంకజధర శ్రీమ ద్భుజామండలం
స్రష్టుస్తుష్టికరం వపుస్తవ విభో! మద్రోగముద్వాసయేత్||

8వ. భావము:
విభూ! కాలమేఘచ్చాయను నీలికలువపువ్వుల కోమల త్వమును కలిగిన నీ రూపమున ప్రకాశించు కాంతి, చక్ర భ్రమణమై సకలదిశలను ఆవరించునది. మందహాసము
నొలికించు ప్రసన్న వదనముతో, శంఖు, చక్ర, గదా, పద్మ ములతో విరాజిల్లు భుజమండలము కలగిన నీ రూపము, సృష్టికర్తకు ఆనందమును కలిగించినది. అట్టి నీ రూపమును,నా రోగమును హరింపజేయ మని ప్రార్ధించుచున్నాను.

7-9-శ్లో.
దృష్ట్వా సంభృత సంభ్రమః కమలభూస్త్వ త్పాదపాథోరుహే
హర్షావేశ వశంవదో నిపతితః ప్రీత్యా కృతార్థీభవన్।
జానాస్యేవ మనీషితం మమ విభో! జ్ఞానం తదాపాదయ
ద్వైతాద్వైత భవత్స్వరూప పరమిత్యాచష్ట తం త్వాం భజే||

9వ. భావము:
నీ రూపమును దర్శించిన కమలోద్బవునకు తడబాటు కలుగగా, హర్షావేశమును పొంది, నీ పాదపద్మముల చెంత సాగిలపడెను. నీ రూపమును దర్శించి, కృతార్థుడైన బ్రహ్మ
దేవుడు, ‘విభూ! ద్వైత రూప జ్ఞూనమును, అద్వైత తత్వ మును నాకు ప్రసాదించి, నా అభీష్టమును నెరవేర్చుము՚ అని వేడుకొనెను. అట్టి బ్రహ్మదేవుడు దర్శించిన నీరూప
మును నేను ప్రార్దింతును.

7-10-శ్లో.
ఆతామ్రే చరణే వినమ్ర మథ తం హస్తేన హస్తే స్పృశన్
బోధస్తే భవితా న సర్గవిధిభి ర్భంధో౾పి సంజాయతే।
ఇత్యాభాష్య గిరం ప్రత్యోష నితరాం తచ్చిత్తగూఢస్స్వయం
సృష్ఠౌ తం సముదైరయః స భగవన్నుల్లాస యోల్లాఘ తామ్||

10వ. భావము:
తామ్రవర్ణమును కలిగిన నీ పాదద్వయమువ చెంత వినమ్రుడై నిలచిన బ్రహ్మదేవుని హస్తమును, నీ హస్తముతో స్పృశించి, "బంధము విధముగా నీవు విశ్వసృష్టిని జరపగలవు“ అని పలికితివి. స్వయముగా బ్రహ్మదేవుని చిత్తమున నిగూఢముగా నీవే నిలచి, సృష్టిని నిర్వ ర్తింపచేసితివి. భగవాన్! నాకుఆరోగ్యమును ప్రసాదించమని నిన్ను వేడుకొనుచున్నాను.

//ద్వితీయస్కంధము పరిపూర్ణము//
//7వ దశకము సమాప్తము//

💐***


8-1-శ్లో.
ఏవం తావృత్ ప్రాకృత ప్రక్షయాంతే
బ్రాహ్మే కల్పే హ్యాదిమే లబ్ధజన్మా।
బ్రహ్మా భూయస్త్వత్త ఏవాప్య వేదాన్
సృష్టిం చక్రే పూర్వకల్పోపమానమ్||

1. భావము
ఆవిధముగా ప్రాకృత ప్రళయానంతరమున, నీ సంకల్పము చే సంభవించిన తొలి కల్పమగు ‘బ్రాహ్మ కల్పమున ‘బ్రహ్మ దేవుడు నీ నుండి వేదములను పొంది, పూర్వ కల్పము నందలి సృష్టికి సమానమగు సృష్టిని చేసెను.

8-2-శ్లో.
సో౾యం చతుర్యుగ సహస్ర మితాన్యహాని
తావన్మితాశ్చ రజనీర్బహుశో నినాయ।
నిద్రాత్యసౌ త్వయి నిలీయ సమం స్వసృష్టైః
నైమిత్తిక ప్రళయమాహురతో౾స్యరాత్రిమ్||

2. భావము
భూమండలము యొక్క కాలపరిగణననుసరించి, వేయిచతుర్యుగముల కాలము - సత్య లోకమున నున్న బ్రహ్మదేవునికి ఒక దినమున పగలు అగును. మరియొక వేయి
చతుర్యుగముల కాలము రాత్రి యగును. ‘బ్రహ్మ‘ వేయిచతుర్యుగములకు సమానమైన పగటి సమయమునందుసృష్టి జరిపి, మరియొక వేయి చతుర్యుగములకు సమానమగు రాత్రి సమయమున నీ యందే ఐక్యమై నిద్రించును.ఆ నిద్రాకాల మందు ప్రళయము సంభవించును. ఆప్రళయమును ‘నైమిత్తిక ప్రళయము ‘ అందురు.

8-3-శ్లో.
అస్మాదృశాం పునరహర్ముఖకృత్యతుల్యాం
సృష్టిం కరోత్యనుదినం స భవత్ప్రసాదాత్।
ప్రాగ్భ్రహ్మకల్పజనుషాం చ పరాయషాం తు
సుప్తప్రబోధనసమా౾స్తి తదాపి సృష్టిః||

3. భావము
మానవులు ప్రతి దినము నిద్ర మేల్కొని తమ దైనందిన కార్యక్రమములు నిర్వర్తించు విధముగా బ్రహ్మ దేవుడునూ, నిద్ర నుండి మేల్కొని సష్టిని జరుపును. ప్రభూ! అది
నీ అనుగ్రహము వలననే జరుగును. బ్రహ్మ కల్పమునకు ముందు జన్మించిన చిరంజీవులు నిద్రించి అప్పుడే మేల్కొ నిన వారివలె ఉందురు.

8-4-శ్లో.
పంచాశదబ్దమధునా స్వవయో౾ర్ధరూపం
ఏకం పరార్ధమతివృత్య హి వర్తతే౾సౌ।
తత్రాంత్యరాత్రి జనితాన్ కథయామి భూమన్!
పశ్చాద్దినావతారణే చ భవద్విలాసాన్||

4. భావము
భూమన్! బ్రహ్మ దేవుని నూరు సంవత్సరముల ఆయువు నందు మొదటి పరార్ధము [అర్ధకాలము] దాటి ఇప్పుడు రెండవ పరార్ధము జరుగు చన్నది. గడచిన నైమిత్తిక ప్రళ
య కాలమునను మరియు తదనంతర దినమునందును జరిగిన నీ లీలలను వివరించెదను.

8-5-శ్లో.
దినావసానే౾థ సరోజయోనిః సుషుప్తికామస్త్వయి సన్ని లిల్యే!
జగంతి చ త్వజ్జఠరం సమీయస్తదేదమేకార్ణవమాస విశ్వమ్||

5. భావము
బ్రాహ్మకల్పమున దినావసాన సమయమందు [పగటి సమయము ముగిసినప్పుడు ] నైమిత్తిక ప్రళయారంభమునపద్మ సంభవుడు నిద్రించగోరి, నీ యందు ఐక్యమయ్యెను. జగత్తు కూడా నీ యందే లయమయ్యెను. విశ్వము పూర్తి గా జలార్ణవమయ్యెను.

8-6-శ్లో.
తవైవ వేషే ఫణి రాజిశేషే జలైకశేషే భువనే స్మ శేషే।
ఆనందసాంద్రానుభవస్వరూపః స్వయోగనిద్రా పరిముద్రితా త్మా||

6. భావము
విశ్వమంతటా జలము ఆవరించిన ఆసమయమున, ఆదిశేషునిపై శయనించి; యోగనిద్రలో పరిపూర్ణమైన ఆనందానుభూతిని పొందుచున్న నీ ఏకైకరూపము మాత్రమే నిలిచియున్నది.

8-7-శ్లో.
కాలాఖ్యశక్తిం ప్రళయావసానే ప్రభోధయేత్యాదిశతా కిలాదౌ।
త్వయా ప్రసుప్తం పరిసుప్తశక్తివ్రజేన తత్రాఖిలజీవధామ్నా||

7. భావము
ప్రళయకాలమున సకల శక్తులు నీయందు విశ్రమించగాసకల జీవరాసులు నీయందే ఐక్యమై ఉన్నవి. అప్పుడు, ప్రళయాంతరమున నిన్ను మేల్కొలప వలసినదిగా ‘కాలశక్తిని‘ ఆదేశించి నీవు విశ్రమించితివి.

8-8-శ్లో.
చతుర్యుగాణాం చ సహస్రమేవం త్వయి ప్రసుప్తే పునరద్వితీయే।
కాలాఖ్యశక్తిః ప్రథమప్రబుద్దా ప్రాబోధయత్త్వాం కిల విశ్వనాథః||

8. భావము
విశ్వనాధా! ఏకాంతముగా నీవు వేయి చతుర్యుగములు అట్లు విశ్రమంచగా, కాలశక్తి ప్రప్రథమముగా మేల్కొని, అంతట నిన్ను మేల్కొలిపెను.

8-9-శ్లో.
విబుధ్య చ త్వం జలగర్భశాయిన్! విలోక్య లోకానఖిలాన్ ప్రలీనాన్।
తేష్వేవ సూక్ష్మాత్మతయానిజాంతః స్థితేషు విశ్వేషు దదాథ దృష్టిమ్||

9. భావము
జలగర్భమున విశ్రమించిన శేషశయనా! నీవు అట్లు మేల్కొనిన అనంతరము, సకలమూ నీయందే లీనమై యున్నస్థితిని గ్రహించి, సూక్ష్మరూపమున నున్న విశ్వము పై నీదృష్టిని నిలిపితివి.

8-10-శ్లో.
తతస్త్వదీయాదయి! నాభిరంధ్రాదుదంచితం కించన దివ్య పద్మమ్।
నిలీన నిశ్శేషపదార్థమాలా సంక్షేపరూపం ముకుళాయ మానమ్||

10. భావము
ప్రభూ! అంతట, నీ నాభిరంద్రము నుండి పరమాద్భుతము గా ‘దివ్య పద్మము‘ ఉదయిం చినది. అది, నీయందే లీనమై ఉన్న సకల సంక్షిప్త పదార్ద ముకుళిత రూపము.

8-11-శ్లో.
తదేతదంభోరుహకుడ్మలం తే కళేవరాత్తో యపథే ప్రరూ ఢమ్!
బహర్నిరీతం పరితః స్ఫురరద్భిః స్వధామభిర్ద్వాంతమలం న్యకృంతత్||

11. భావము
ప్రభూ! ఆ పద్మము, ప్రళయాంతరమున నీ శరీరమునుండి అంకురించి, జలమార్గమున బహిర్గతమై వికసించినది. ఆపద్మరేకులనుండి విరజిమ్ము కాంతులు విశ్వమంతటా
అలుముకున్న అంధకారమును నిర్మూలించెను.

8-12-శ్లో.
సంపుల్లపత్రే నితరాం విచిత్రే తస్మిన్ భవద్వీర్యధృతే సరోజే।
స పద్మజన్మా విధిరావిరాసీత్ స్వయం ప్రబుద్ధాఖిలవేద రాశిః||

8-12. భావము
నీ శక్తిచే పూర్తిగా వికశించిన రేకులు కలిగినది, అద్భుతమైనది మరియు ఆశ్చర్యము కలిగించునది అగు ఆ పద్మమునుండి బ్రహ్మదేవుడు సకల వేదరాశిని పొందిన వాడై,
పద్మజన్ముడిగా ఆవిర్భవించెను.

8-13-శ్లో.
అస్మిన్ పరాత్మన్ నను పాదకల్పే త్వమిత్థముత్థాపిత పద్మ యోనిః।
అనంతభూమా మమ రోగరాశిం నిరుంధి వాతాలయవాస! విష్ణో!
13. భావము
పరమాత్మా! నీ శ క్తివలననే పద్మమునుండి ఉద్భవించి ప్రకా శించిన, అట్టి బ్రహ్మదేవునితో ప్రారంభమైన కల్పమును ‘పాద్మ కల్పము‘ అందురు. అనంతకీర్తిని కలిగిన గురవా
యూరు పురాధీశా! విష్ణుమూర్తీ! నా రోగమును నివారించమని నిన్ను ప్రార్ధింతును.
//తృతీయ స్కంధము//
//8వ దశకము సమాప్తము//


9-1-శ్లో.
స్థితస్స కమలోద్భవ స్తవ హి నాభి పంకేరుహే
కుతస్స్విదిద మంబుధా వుదిత మిత్యనాలోకయన్।
తదీక్షణ కుతూహలాత్ ప్రతిదిశం వివృత్తాననః
చతుర్వదన తామగాద్ వికసదష్ట దృష్ట్యంబుజామ్||

1వ. భావము.
ప్రళయానంతర సృష్టి ఆరంభకాలమున, ఆదిశేషునిపై శయనించి యున్న నీ నాభి ను౦డి పద్మము ఉద్భవించినది. ఆపద్మముపై ఆసీనుడై యున్న బ్రహ్మదేవునకి,ఆ మహసము
ద్రమున పద్మము ఎట్లు వచ్చెనో అవగతము కాలేదు. ఆ పద్మమునకు ఆధారము తెలుసు కొనవలయునను కుతూహలముతో, ՚బ్రహ్మదేవుడు՚ తన ముఖమును అన్ని దిక్కు
లకు త్రిప్పి వీక్షించెను. ఆ కారణముననే బ్రహ్మదేవునకు నాలుగు ముఖములు,వికసించిన పద్మదళములనుబోలిన ఎనిమిది నేత్రములు కలిగినవి.

9-2-శ్లో.
మహార్ణవ విఘార్ణితం కమలమేవ తత్ కేవలం
విలోక్య తదుపాశ్రయం తవ తనుం తు నాలోకయన్।
క ఏష కమలోదరే మహతి నిస్సహాయో హ్యహం
కుతస్స్విదిద మంబుజం సమజనీతి చింతామగాత్||

2వ. భావము.
ఆ మహజలార్ణవమున బ్రహ్మదేవుడు, నీటిపై తేలియాడు పద్మమును మాత్రమే చూడ గలిగెను గాని, ఎంత ప్రయత్నిం చినను ఆధారమైన నీ రూపమును మాత్రము కనుగొనలేక
పోయెను. నిస్సహయస్థితిలో పద్మముపై ఆసీనుడైన'బ్రహ్మ దేవుడు՚,ఆ పద్మమునకు మరియు తన ఉనికికి కారణమైన రూపము ఏదియొ తెలియక చింతాక్రాంతుడయ్యెను.

9-3-శ్లో.
ఆముష్య హి సరోరుహః కిమపి కారణం సంభవేత్
ఇతి స్మ కృతనిశ్చయః స ఖలు నాళరంధ్రాధ్వనా।
స్వయోగ బలవిద్యయా సమవరూఢవాన్ ప్రౌఢధీః
త్వదీయ మతిమోహనం న తు కళేబరం దృష్టవాన్||

3వ. భావము.
ఆ పద్మమునకు మరియు తన ఆవిర్బవమునకు కారణమైన రూపము తప్పక ఉండ వలయునని నిశ్చయుంచుకొనిన బ్రహ్మ, ఆ పద్మనాళరంధ్ర మార్గమున తన యోగజ్ఞాన శక్తి
నైపుణ్యముతో ప్రవేశించెను. అట్లు ప్రవేశించియు బ్రహ్మ దేవుడు అత్యంత మనోహహరమైన నీ రూపమును మాత్రము దర్శించలేకపోయెను.

9-4-శ్లో.
తతః సకల నాళికా వివర మార్గగో మార్గయన్
ప్రయస్య శతవత్సరం కిమపి నైవ సందృష్టవాన్।
నివృత్య కమలోదరే సుఖనిషణ్ణ ఏకాగ్రధీః
సమాధి బలమాదధే భవదనుగ్రహై కాగ్రహీ||

4వ. భావము.
అట్లు, బ్రహ్మదేవుడు, ఆ పద్మనాళమునకు గల అన్ని రంధ్ర మార్గములను నూరు సంవత్సరముల కాలము అన్వేషించియు ఎవనినీ కానలేక పోయెన. అప్పుడు పద్మజుడు
వెనుకకు మరలివచ్చి, పద్మముపై సుఖాసీనుడై ఏకాగ్రచిత్తముతో నీ అనుగ్రహము కొఱకు ధృఢ సమాధి యోగమును ఆశ్రయించెను.

9-5-శ్లో.
శతేన పరివత్సరై ర్ధృఢ సమాధి బంధోల్లసత్-
ప్రబోధ విశదీకృతః స ఖలు పద్మినీ సంభవః।
అదృష్ట చరమద్భుతం తవ హి రూప మంతర్దృశా
వ్యచష్ట పరితుష్ట ధీర్భుజగ భోగ భాగాశ్రయమ్||

5వ. భావము.
నూరు దివ్యసంవత్సరముల కాలము ధృఢ సమాధి యోగస్థితి యందు ఉన్న బ్రహ్మదేవుడు, జ్ఞానము వికసించినవాడై - ఇంతకు ముందు తనకు కానరానిది, అద్భుతమైనది మరియు శేషతల్పము పై పవళించి యున్న నీ దివ్య మంగ ళ రూపమును తన అంతఃర్ దృష్టితో దర్శించి సంతోషభరితుడయ్యెను.

9-6-శ్లో.
కిరీట మకుటోల్లసత్కటక హారకేయూరయుఙ్
మణిస్ఫురిత మేఖలం సుపరివీత పీతాంబరం।
కళాయ కుసుమప్రభం గళతలో ల్లసత్కౌస్తుభం
వపుస్తదయి! భావయే కమలజన్మనే దర్శితమ్||

6వ. భావము.
దేదీప్యమానమైన కిరీటము, భుజకీర్తులు, కడియములు, హారములు, మణిఖచిత మొలనూలు, కంఠమున ప్రకాశించు కౌస్తుభమణి, పసిడివర్ణశోభితమైన పీతాంబరమును
ధరించి, నీలికలువ పూల కాంతితో ప్రకాశించు నీ రూపము ను బ్రహ్మదేవుడు దర్శించెను. అట్టి నీ అద్వితీయరూపము ర ను నేనును భావనచేసి ధ్యానింతును.

9-7-శ్లో.
శ్రుతి ప్రకరదర్శిత ప్రచుర వైభవ! శ్రీపతే!
హరే! జయజయప్రభో! పదముపైషి దిష్ట్యా దృశోః।
కురుష్వ ధియమాశు మే భువన నిర్మితౌ కర్మఠాం
ఇతి ద్రుహిణ వర్ణిత స్వగుణ బృంహిమా పాహిమామ్||

7వ. భావము.
"నా అదృష్టవశమున నిన్ను దర్శించితిని. నన్ను అనుగ్రహించి విశ్వమును సృష్టించు జ్ఞానమును, శక్తిని నాకుప్రసాదింపుము " అని పలికి, బ్రహ్మదేవుడు నీ గుణములను, మహిమలను కీర్తించెను. అట్లు బ్రహ్మ చేతను,వేదముల చేతను కీర్తింపబడిన ఓ హరీ! నన్ను రక్షింపుము.

9-8-శ్లో.
“లభస్వ భువనత్రయీ రచన దక్షతామక్షతాం
గృహాణ మదనుగ్రహం కురుతపశ్చ భూయో విధే!
భవత్వఖిలసాధనీ మయి చ భక్తి రత్యుత్కటే”
త్యుదీర్య గిరమాదధా ముదితచేతసం వేధసం||

8వ. భావము.
బ్రహ్మతో - “నా అనుగ్రహమున త్రిలోకములను సృష్టించుసమర్ధత; అక్షయ మగు జ్ఞానశక్తి నీకు లభించగలదు. ఓవిధీ! సకల కార్య సిద్ధకై అత్యంత భక్తితో తపస్సు చేయు
ము", అని పలికి, బ్రహ్మదేవుని హృదయమునకు నీవుసంతోషమును కలుగజేసితివి.

9-9-శ్లో.
శతం కృత తపాస్తతః స ఖలు దివ్య సంవత్సరాన్
అవాప్య చ తపోబలం మతిబలం చ పూర్వాధికమ్।
ఉదీక్ష్య కిల కంపితం పయసి పంకజం వాయునా
భవద్బల విజృంభితః పవన పాథసీ పీతవాన్||

9వ. భావము.
నూరు దివ్యసంవత్సరములు తపస్సుచేసి; బ్రహ్మదేవుడు పూర్వముకన్నా అధికమైన జ్ఞానశక్తిని పొందెను. ‘బ్రహ్మ' తనకు ఆశ్రయమైన పద్మము వాయువువలన కంపించుట
చూచి, తన తపోబలముతో విజృంభించి ఆ వాయువును, పద్మము చుట్టూ ఆవరించి యున్న జలమును పూర్తిగా త్రాగివేసెను.

9-10-శ్లో.
తవైవ కృపయా పునః సరసిజేన తేనైవ సః
ప్రకల్ప్య భువనత్రయీం ప్రవవృతే ప్రజానిర్మితౌ ।
తథావిధ కృపాభరో గురుమరు త్పురాధీశ్వరా!
త్వమాశు పరిపాహి మాం గురుదయోక్షి తైరీక్షితైః||

10వ. భావము.
నీ అనుగ్రహముచే, బ్రహ్మ, ఆ పద్మమునుండి భువనత్రయ ములను సృష్టించి; పిదప, జీవ సృష్టి యందు తన దృష్టిని నిలిపెను. దయానిధీ! గురవాయూరు పురాధీశా! నీ దయా
ర్ధ్రదృష్టిని నాపై ప్రసరింపజేసి నన్ను రక్షింపుము.
//తృతీయ స్కంధము//
//9వ దశకము సమాప్తము//


10-1-శ్లో.
వైకుంఠః వర్దిత బలో౾ర్థ భవత్ప్రసాదాత్
అంభోజ యోని రసృజత్ కిల జీవదేహాన్।
స్థాస్నూని భూరుహ మయాణి తథా తిరశ్చాం
జాతిర్మనుష్య నివహానపి దేవభేదాన్||

1వ భావము.
వైకుంఠ వాసా! నీ అనుగ్రహము వలన లభించివృద్ధిచెందిన శక్తిచే పద్మసంభవుడైన బ్రహ్మదేవుడు,భూమినుండి జన్మిం చి స్ధిరముగా ఒకే ప్రదేశమున నిలిచి యుండు వృక్షముల
ను (స్థావరములు), ఆహారాది విషయము లందు మాత్రమే జ్ఞానము కలిగిన జంతువులను (తిర్యక్ ప్రాణులు),మానవ సమూహములను మరియు దేవతల యెక్క సృష్టిని ఆరం
భించెను.

10-2-శ్లో.
మిథ్యాగ్రహాస్మి మతిరాగ వికోప భీతిః
అజ్ఞాన వృత్తిమితి పంచవిధాం స సృష్ట్వా।
ఉద్దామతామ సపదార్థ విధాన దూనః
తేనే త్వదీయ చరణస్మరణం విశుద్ధైః||

2వ భావము. అంతట బ్రహ్మదేవుడు- అజ్ఞానముచే కలుగు ఐదు అంశములను సృష్టించెను. అవి: 1. మిధ్యాగ్రహము (సత్యమును గ్రహించలేక అసత్యమును సత్యమని భ్రమిం
చుట) 2. అస్మిమతి (నేను అను భావన, అహంభావము) 3. రాగము (ప్రీతి, ఇష్టము) 4.వికోపము (కోపము) 5.భీతి (భయము). అట్టి తమోగుణ ప్రధానమైన అంశములను
సృష్టించినందులకు తదువరి విచారించిన వాడై, ఆ పాప విముక్తి కొరకు బ్రహ్మ, నీ చరణములను ఆశ్రయించెను.\

10-3-శ్లో.
తావత్ ససర్జ మనసా సనకం సనందం
భూయ స్సనాతన మునిం చ సనత్కుమారమ్।
తే సృష్టికర్మణి తు తేన నియుజ్యమానాః
త్వత్పాద భక్తిరసికా జగృహుర్న వాణీమ్||

3వ భావము.ఆ పిమ్మట, బ్రహ్మ, భగవద్ధ్యానపూరితమైన మనస్సుతో సనకుడు, సనందుడు, సనాతనుడు, సనత్కు మారుడు అను మునులను సృష్టించి - ప్రజలను సృజించ
మని వారిని నియోగించెను. కాని, వారు భక్తిపారవశ్యము తో నీ పాదములను సేవించుట యందు నిమగ్నులై, ‘లోకసృష్టి చేయుడని’పలికిన బ్రహ్మ వాక్కులకు స్పందించలేదు.

10-4-శ్లో.
తావత్ ప్రకోప ముదితం ప్రతిరుంధ తో౾స్య
భ్రూమధ్యతో౾జని మృడో భవదేకదేశః।
“నామాని మే కురు పదాని చ హా విరించే”
త్యాదౌ రురోద కిల తేన స రుద్ర నామా||

4వ భావము.
తన వాక్కులను నిరాదరించిన తన మానస పుత్రులపై కలి గిన ఆగ్రహమును అణచుకొనుటచే, అప్పుడు బ్రహ్మదేవు ని కనుబొమల మధ్య నుండి నీ అంశముతో 'మృడుడు' జనించెను. ఆ 'మృడుడు’ ప్రభవించిన మరుక్షణమే తనకు నామములను, స్ధానములను కల్పించమని రోదించెను. ఆ విధముగా రోదించిన మృడునికి ‘రుద్రుడు՚ అను నామముకలిగెను.

10-5-శ్లో.
ఏకాదశాహ్వయ తయా చ విభిన్న రూపం
రుద్రం విధాయ దయితా వనితాశ్చ దత్త్వా।
తావంత్య దత్త చ పదాని భవత్ప్రణున్నః
ప్రాహ ప్రజావిరచనాయ చ సాదరం తమ్||

5వ భావము.
బ్రహ్మదేవుడు ఆ రుద్రునికి పదకొండు రూపములను,పదకొండు నామములను కల్పించెను. ఆ పదకొండు రూపములకు పదకొండుగురు స్త్రీలను (పత్నులను), పదకొండుస్థాన
ములను ఇచ్చెను. పిమ్మట, ప్రజలను సృష్టించమని ఆదరముతో పలికి,వారిని లోకసృష్టి కార్యమున నియమించెను.

10-6-శ్లో.
రుద్రాభి సృష్ట భయదాకృతి రుద్ర సంఘ
సంపూర్యమాణు భువనత్రయ భీతచేతాః
“మా మా ప్రజాః సృజ తపశ్చర మంగళాయే”
త్యాచష్ట తం కమల భూర్భవదీరితాత్మా||

6వ భావము.
రుద్రుడు భయంకరాకృతి కలిగిన ప్రాణులను సృష్టించుట ప్రారంభించెను. త్రిలోకములు ఆ భయంకర ప్రాణులచే నిండి పోవుచుండగా బ్రహ్మదేవుడు భీతిచెందెను. నీ ప్రేరణచే బ్రహ్మ, రుద్రునితో “నీవు ప్రాణులను సృష్టించవలదు. లోకమునకు శుభము కలుగించు తపస్సు ఆచరించుము“ అని పలికెను.

10-7-శ్లో.
తస్యాథ సర్గ రసికస్య మరీచి రత్రిః
తత్రాంగిరాః క్రతుమునిః పులహః పులస్య్తః।
అంగాదజాయత భృగుశ్చ వశిష్ఠ దక్షౌ
శ్రీనారదశ్చ భగవన్ భవ దంఘ్రిదాసః||

7వ భావము.
పిమ్మట, సృష్టి యందు ఆసక్తి చే బ్రహ్మ- మరీచి, ఆత్రి, అంగిరుడు, క్రతుముని, పులవుడు, పులస్త్యడు, భృగువు, వశిష్టుడు, దక్షుడు మరియు నారదులను తన నుండి సృష్టిం
చెను. వారిలో నారదుడు నీ పాదపద్మములకు దాసుడు.

10-8-శ్లో.
ధర్మాది కానభి సృజన్నథ కర్దమం చ
వాణీం విధాయ విధిరంగజ సంకులో౾భూత్।
త్వద్బోధితై స్సనక దక్షముఖై స్తనూజైః
ఉద్బోధితశ్చ విరరామ తమో విముంచన్||

8వ భావము.
అనంతరము ధర్మాధి దేవతలను, కర్ధముడుని సృష్టించెను. సరస్వతిని తానే సృష్టించినను ఆమెపై బ్రహ్మదేవునికి మో హము కలిగెను. అప్పుడు; నీచే ప్రేరేపింపబడిన సనకుడు,
దక్షుడు మెుదలగు తన కుమారుల ఉద్భోదతో, బ్రహ్మ, అజ్ఞాన ప్రేరితమైన తమోగుణ ప్రవృత్తిని వదిలి వేసెను.

10-9-శ్లో.
కుర్వన్ నిజానన గణా చ్చతురాననో౾సౌ
పుత్రేషు తేషు వినిధాయ స సర్గవృద్దిమ్
అప్రాప్ను వంస్తవ పదాంబుజ మాశ్రితో౾భూత్||

9వ భావము.
బ్రహ్మదేవుడు,లోకసృష్టిచేయు కార్యమునుండి రుద్రుని విర మింపజేసి, తన మానస పుత్రులను లోకసృష్టికి నియమిం పవలయునని తలచి, తన నాలుగు ముఖముల నుండి
సకలవేదములను, సకలపురాణములను, సకలవిద్యలను వెలువరించెను.అట్లు వెలువడిన వేదజ్ఞానరాశిని తనమాన స పుత్రులకు అందజేసెను.అయినను లోకమునప్రజాసృష్టి
జరగలేదు. అంతట బ్రహ్మ, నీ పాదపద్మములను ఆశ్రయిం చెను.

10-10-శ్లో.
జాన న్నుపాయమథ దేహ మజో విభజ్య
స్త్రీపుంసభావ మభజన్మను తద్వధూభ్యామ్।
తాభ్యాం చ మానుష కులాని వివర్ధ యంస్త్వం
గోవింద! మారుతపురాధీప! రుంధిరోగాన్.||

10వ భావము.
గోవిందా! నీ ప్రేరణచే బ్రహ్మ, తన దేహమును రెండుగా విభజించి, ఒక భాగమునుండి పురుషుని, మరియెక భాగమునుండి స్త్రీని అవతరింప జేసెను. ఆ విధముగా మనువు,
అతని పత్ని మరియు వారివలన సకల మానవజాతి నీవలననే వృద్ధి పొందెను. గురవాయూరు పురాధీశా! మానవావతరణకు కారణమైన నిన్ను నావ్యాధిని కూడానివారిం
చ మని ప్రార్దించు చున్నాను.
// తృతీయ స్కంధము//
//10వ దశకము సమాప్తము//
💐****💐****💐****💐****💐****💐****💐