ఓం శ్రీ రామ్ - శ్రీ మాత్త్రే నమ:
శ్రీ శ్రీనివాస (ఛందస్సు - లీల )
సుందరానన బ్రోవా - శోభలివ్వగ దేవా
ఎందు కాంచిన నీవే - యీ జగ మ్మెల నీవే
మందిరానన దేవా - ఆటలాడగ రావా
పాటపాడుత రావా - శ్రీనివాస శ్రీ పాదా
మందహాసపు మెఱుపై - మనసు మార్చేటి తెలివై
సుందరాంగన తలపై - మనసు తెల్పేటి పతివై
కాలమంతయు సిరులై - మనసు దోచేటి గురువై
మార్గమంతయు వెతలై - మనసు పంచె శ్రీ నివాస
లలిత సుందర ముఖమై - వంద పూవుల నెలవై
మధుర భావము మెరుపై - మధు సంధ్యల యెఱుపై
సకల భాదలు తరిమే - హావ భావ భరితమై
వెతలు తీర్చిట జగమే - శ్రీనివాస ఎలుకోవా
లీల - జాతి పద్యము
నిన్న "నిత్యమంగళ" అనే ఒక నూతన వృత్తమును మీకు పరిచయము చేసినాను. అందులోని ప్రత్యేకత ఏమంటే మిశ్రగతికి ఒక చతుర్మాత్రను తగిలించడము. అది మిశ్రజాతి త్రిపుట తాళమునకు సరిపోతుంది, దానిని లీల అంటారు. ఈ రోజు జాతి పాద్యముగా ఈ లీలావతారము! ప్రతి పాదములో 3,4,4 - 3,4,4 మాత్రలు, మొత్తము 22 మాత్రలు. 22 మాత్రలతో ఇలాటి మాత్రాగణములతో నాదగ్గర ఉండే 1000కి పైన వృత్తాలలో ఒకటి కూడ లేదు. కొత్త ఛందస్సులను ఎందుకు కల్పించాలనే ప్రశ్నకు ఇది ఒక జవాబు. క్రింద రెండు పాటలుగా నా ఉదాహరణములు -
ప. సుందరానన రావా - శోభ లివ్వఁగ దేవా
ఎందుఁ గాంచిన నీవే - యీ జగ మ్మెల నీవే
అను. వంద రేకుల విరియై - వాన ధారల ఝరియై
మందహాసపు మెఱుపై - మధుర సంధ్యల యెఱుపై
చ 1. ఆటలాడఁగ రావా - యాకసమ్మున శశితో
పాటఁ బాడఁగ రావా - పంచమమ్మున నళితో
నీట నీఁదఁగ రావా - స్నేహవాక్యపు టలయై
నోట నాడుచు రావా - నూఁగు తెలుఁగునఁ బదమై
చ 2. మధుర మురళీస్వరమై - మదనదేవుని వరమై
నిదురలోఁ బలు కలలై - నిండు పున్నమి వెలుఁగై
వ్యధలఁ దీర్చెడు మందై - వలపునందు పసందై
కథలఁ జెప్పఁగ రావా - కామలీలల పూవా
చ 3. లలిత సుందరతరమై - లాస తాళభరితమై
కళలఁ జిందిడు గళమై - కామజలధికి నలయై
వలపు తలఁపుల సెలయై - వంద పూవుల నెలవై
కలలు నిజమవ రారా - కామినీ హృచ్చోరా
==== వినాయకునిపై ఒక పాట ====
ప. వారణమ్మగు నడ్డులు - వారణానన యనఁగా
దూరమగు దురితమ్ములు - స్థూలకాయుని గనఁగా
అను. ఆఱు ముగముల వానికి - నగ్రజుండై వెలసిన
మేరు పర్వత ధీరుని - మృడుని సూనుని గొలువన్
చ 1. విశ్వమోహనుఁ డతఁడే - విష్ణురూపుం డతఁడే
శాశ్వతమ్మన నతఁడే - చంద్రు నణచిన దతఁడే
ఈశ్వరుండన నతఁడే - హిమజ హృదయ మ్మతఁడే
నశ్వరమ్మగు భువిపై - నావ ముక్తికి నతఁడే
చ 2. మోదకమ్ముల నిత్తును - మోద మొసగఁగ రారా
నాదగీతము పాడెద - నన్ను బ్రోవఁగ రారా
ఛాదనమ్ముల బూవుల - స్వామి గొల్తును రారా
బోధనమ్ములఁ జేయఁగ - బుద్ది నీయఁగ రారా
చ 3. ఆది దేవుఁడ వీవే - ఆది యంతము నీవే
నాదబిందువు నీవే - నాయకుండవు నీవే
వేదనలఁ బలు బాపెడు - వేదవేద్యుఁడ వీవే
పేద నిఁక కరుణించర - పెద్ద హృదయము నీదే
విధేయుడు - జెజ్జాల కృష్ణ మోహన రావు
శ్రీ శ్రీనివాస (ఛందస్సు - లీల )
సుందరానన బ్రోవా - శోభలివ్వగ దేవా
ఎందు కాంచిన నీవే - యీ జగ మ్మెల నీవే
మందిరానన దేవా - ఆటలాడగ రావా
పాటపాడుత రావా - శ్రీనివాస శ్రీ పాదా
మందహాసపు మెఱుపై - మనసు మార్చేటి తెలివై
సుందరాంగన తలపై - మనసు తెల్పేటి పతివై
కాలమంతయు సిరులై - మనసు దోచేటి గురువై
మార్గమంతయు వెతలై - మనసు పంచె శ్రీ నివాస
లలిత సుందర ముఖమై - వంద పూవుల నెలవై
మధుర భావము మెరుపై - మధు సంధ్యల యెఱుపై
సకల భాదలు తరిమే - హావ భావ భరితమై
వెతలు తీర్చిట జగమే - శ్రీనివాస ఎలుకోవా
నాదగీతము పాడెద - నన్ను బ్రోవఁగ రారా
ఛాదనమ్ముల బూవుల - స్వామి గొల్తును రారా
బోధనమ్ములఁ జేయఁగ - బుద్ది నీయఁగ రారా
కోర్కలు తీర్చు నీవెగ - శ్రీనివాస ఎలుకోవా
ఆది దేవుఁడ వీవే - ఆది యంతము నీవే
నాదబిందువు నీవే - నాయకుండవు నీవే
వేదనలఁ బలు బాపెడు - వేదవేద్యుఁడ వీవే
పేద నిఁక కరుణించర - పెద్ద హృదయము నీదే
ఛాదనమ్ముల బూవుల - స్వామి గొల్తును రారా
బోధనమ్ములఁ జేయఁగ - బుద్ది నీయఁగ రారా
కోర్కలు తీర్చు నీవెగ - శ్రీనివాస ఎలుకోవా
ఆది దేవుఁడ వీవే - ఆది యంతము నీవే
నాదబిందువు నీవే - నాయకుండవు నీవే
వేదనలఁ బలు బాపెడు - వేదవేద్యుఁడ వీవే
పేద నిఁక కరుణించర - పెద్ద హృదయము నీదే
శ్రీ శ్రీనివాసాయనమ: శ్రీ వేంకటేశాయనమ :
గోవిందా గోవిందా - గోవిందా గోవిందా - గోవిందా గోవిందా
--((*))--
లీల - జాతి పద్యము
నిన్న "నిత్యమంగళ" అనే ఒక నూతన వృత్తమును మీకు పరిచయము చేసినాను. అందులోని ప్రత్యేకత ఏమంటే మిశ్రగతికి ఒక చతుర్మాత్రను తగిలించడము. అది మిశ్రజాతి త్రిపుట తాళమునకు సరిపోతుంది, దానిని లీల అంటారు. ఈ రోజు జాతి పాద్యముగా ఈ లీలావతారము! ప్రతి పాదములో 3,4,4 - 3,4,4 మాత్రలు, మొత్తము 22 మాత్రలు. 22 మాత్రలతో ఇలాటి మాత్రాగణములతో నాదగ్గర ఉండే 1000కి పైన వృత్తాలలో ఒకటి కూడ లేదు. కొత్త ఛందస్సులను ఎందుకు కల్పించాలనే ప్రశ్నకు ఇది ఒక జవాబు. క్రింద రెండు పాటలుగా నా ఉదాహరణములు -
ప. సుందరానన రావా - శోభ లివ్వఁగ దేవా
ఎందుఁ గాంచిన నీవే - యీ జగ మ్మెల నీవే
అను. వంద రేకుల విరియై - వాన ధారల ఝరియై
మందహాసపు మెఱుపై - మధుర సంధ్యల యెఱుపై
చ 1. ఆటలాడఁగ రావా - యాకసమ్మున శశితో
పాటఁ బాడఁగ రావా - పంచమమ్మున నళితో
నీట నీఁదఁగ రావా - స్నేహవాక్యపు టలయై
నోట నాడుచు రావా - నూఁగు తెలుఁగునఁ బదమై
చ 2. మధుర మురళీస్వరమై - మదనదేవుని వరమై
నిదురలోఁ బలు కలలై - నిండు పున్నమి వెలుఁగై
వ్యధలఁ దీర్చెడు మందై - వలపునందు పసందై
కథలఁ జెప్పఁగ రావా - కామలీలల పూవా
చ 3. లలిత సుందరతరమై - లాస తాళభరితమై
కళలఁ జిందిడు గళమై - కామజలధికి నలయై
వలపు తలఁపుల సెలయై - వంద పూవుల నెలవై
కలలు నిజమవ రారా - కామినీ హృచ్చోరా
==== వినాయకునిపై ఒక పాట ====
ప. వారణమ్మగు నడ్డులు - వారణానన యనఁగా
దూరమగు దురితమ్ములు - స్థూలకాయుని గనఁగా
అను. ఆఱు ముగముల వానికి - నగ్రజుండై వెలసిన
మేరు పర్వత ధీరుని - మృడుని సూనుని గొలువన్
చ 1. విశ్వమోహనుఁ డతఁడే - విష్ణురూపుం డతఁడే
శాశ్వతమ్మన నతఁడే - చంద్రు నణచిన దతఁడే
ఈశ్వరుండన నతఁడే - హిమజ హృదయ మ్మతఁడే
నశ్వరమ్మగు భువిపై - నావ ముక్తికి నతఁడే
చ 2. మోదకమ్ముల నిత్తును - మోద మొసగఁగ రారా
నాదగీతము పాడెద - నన్ను బ్రోవఁగ రారా
ఛాదనమ్ముల బూవుల - స్వామి గొల్తును రారా
బోధనమ్ములఁ జేయఁగ - బుద్ది నీయఁగ రారా
చ 3. ఆది దేవుఁడ వీవే - ఆది యంతము నీవే
నాదబిందువు నీవే - నాయకుండవు నీవే
వేదనలఁ బలు బాపెడు - వేదవేద్యుఁడ వీవే
పేద నిఁక కరుణించర - పెద్ద హృదయము నీదే
విధేయుడు - జెజ్జాల కృష్ణ మోహన రావు
No comments:
Post a Comment