ఆఱు ఇంద్ర గణములతో వృత్తము ఇంద్రమాల 

==

ఆఱు ఇంద్ర గణములలో రెండు చతుర్మాత్రలు (UII, IIII), నాలుగు పంచమాత్రలు (UIU, UUI, IIIU, IIUI). వీటితో భిన్నమైన గణములతో 6! = 720 వృత్తములు సాధ్యము. అందులో గుర్వంతమైనవి 240. రెండు చతుర్మాత్రలు, నాలుగు పంచ మాత్రలతో వృత్తములు గలవా? 20 సంవత్సరాలకు ముందు ఈ ప్రశ్నకు నాకు జవాబు దొఱకినది. సుమారు వేయి సంవత్సరాలకుపైన చంపకోత్పలమాలలు కన్నడ తెలుగు సాహిత్యములలో కవులచే ఖ్యాత వృత్తములుగా వాడబడుచున్నవి. కాని వీటికి 4,5,5 - 4,5,5 మాత్రలు గలవన్న సంగతి ఎవ్వరును ప్రస్తావించలేదు. ఇలా ఈ మాలికా వృత్తముల మాత్రా గణ స్వరూపమును, దానివలన ఈ వృత్తముల తాళబద్ధతను మొట్ట మొదటి సారి నిరూపించబడినది. ఇట్టి జాతి పద్యమును సంపఁగి అని పిలిచినాను (చంపకము = సంపఁగి). 

==

మాలికా వృత్తములను ఇలా వ్రాయ వీలగును:

U(II)II UIU IIIU - IIU IIUI UIU

ఇందులో నాలుగు విధములైన ఇంద్ర గణములు గలవు, అవి: U(II)II, UIU, IIIU, IIUI. ర-గణము రెండు మారులు వచ్చినవి. స-గణము ఇంద్ర గణము కాదు. దీనిని ఈ విధముగా వ్రాద్దామా? 

UII UUI IIIU - IIII IIUI UIU 

ఇప్పుడు ఇందులో ఆఱు భిన్నమైన ఇంద్ర గణములు ఉన్నాయి. ఇందులో ఎక్కువ మార్పు చేయబడిన గణము UIU => UUI. IIU => IIII మార్పు లయను మార్చదు. దీనికి ఇంద్రమాల అని పేరు నుంచినాను. 

==

ఇంద్రమాల - భ/త/న/భ/న/జ/ర UII UUI IIIU IIII IIUI UIU

21 ప్రకృతి 720359

==

దివ్వెల వెల్గించ గృహములో - దివమున శశికాంతి నిండెఁగా 

నవ్వులు రాజిల్ల మొగములో - నగమున హిమరాశి నిండెఁగా 

పువ్వులు పూయంగ లతలలోఁ - బొలుపులు వనమందు నిండెఁగా 

మువ్వలు మ్రోగంగ నటనలో - ముదములు మనమందు నిండెఁగా 

==

ఏమని పాడంగ నగును ని-న్నిపుడిట వరవీణ మ్రోఁగఁగా 

గోమల రాగాల స్వరములం - గొమరుగఁ గడు తృప్తి నీయఁగా 

నామది యందుండు ప్రతిమగా - నటనపు గతులందు నుండఁగా 

శ్యామల వర్ణుండ గొనఁగ రా - సముచితముగ నింద్ర మాలలన్ 

==

జీవన గమ్యమ్ము తెలియదే - చెలిమికిఁ గల యర్థ మేమియో 

భావికి ద్వారమ్ము తెలియదే - పలుకఁగ నొక మంత్ర మున్నదో 

తావులు స్వర్గమ్మొ నరకమో - తలఁపుల తలుపందుఁ దాళమా  

నావకు రంధ్రమ్ము లిట హరీ - నడుపుట బహు కష్ట మయ్యెనే 

==

విధేయుడు - జెజ్జాల కృష్ణ మోహన రావు

0

ర/భ/త/భ/న/న/భ/భ/లల 

UIU UII - UUI UI - IIII IIIU - IIUI III

26 ఉత్కృతి 64748851 

==

తరువోజ - ఇం/ఇం - ఇం/సూ - ఇం/ఇం - ఇం/సూ

==

జీవితంబన్నది - జీవించగాను - చెలువపు సిరి సదా - సెలవోలె నరుగు  

భావముల్ పుట్టఁగ - భవ్యమ్ముగాను - భవమను విరి సదా - పరిఫుల్ల మగును 

నావికుండెవ్వరు - నానావ దాను - నడపునొ స్వయముగా - నడిసంద్రమునను 

దైవమే తోడుగ - ధాత్రిన్ వసింతుఁ - దరుణము నరయుచో - దరిఁజేర్చు నతఁడు 

=